محمدجواد سروش - دانشجوی دوره ی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
کریم کمالی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه حشره شناسی کشاورزی، تهران
هادی استوان - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه حشره شناسی کشاورزی، تهران
محمود شجاعی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه حشره شناسی کشاورزی، تهران
یعقوب فتحی پور - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه حشره شناسی کشاورزی، تهران

مگس میوه زیتون (Bactrocera oleae) یکی از مهم ترین آفات زیتون در مناطق زیتون خیز دنیا محسوب می شود. این آفت از سال ۱۳۸۳ که وارد ایران شد، طی سال اول ورود از ۱۳ استان گزارش گردید. برای شناسایی روش های مناسب در جلب انبوه این آفت طرحی با پنج تیمار شامل صفحات زرد چسبنده همراه فرمون، تله های مک فیل همراه پروتئین هیدرولیزات (سه درصد) و مالاتیون (دو در هزار)، صفحات زرد رنگ چسبنده بدون ماده جلب کننده، تله های بطری شکل همراه محلول سه درصد طعمه مسموم ساکسیز و تله های بطری شکل ۵/۱ لیتری همراه پروتئین هیدرولیزات (سه درصد) و مالاتیون (دو در هزار)، در پنج تکرار اجرا گردید. تجزیه و تحلیل آماری نتایج نشان داد که جلب مگس های میوه زیتون توسط صفحات زرد چسبنده همراه فرمون با تعداد ۴۸/۱۶ ± ۲۰/۹۸ مگس میوه زیتون در هر تله نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشت، اما تفاوت جلب کنندگی سایر تله ها با یکدیگر از نظر آماری (P<۰.۰۰۱) معنی دار نبود. پس از تله فرمونی، تله مک فیل همراه پروتئین و مالاتیون، تله بطری شکل همراه ساکسیز، تله بطری شکل همراه پروتئین و مالاتیون و صفحات زرد چسبنده به ترتیب در رتبه های بعدی قرار داشتند. همچنین تله زرد همراه فرمون با تعداد ۲۹/۶ ± ۲۰/۳۱ از نظر جلب حشرات ماده مگس زیتون نسبت به سایر تله ها و جلب کننده ها دارای اختلاف معنی داری (P<۰.۰۰۱) بود و در جلب حشرات نر با تعداد ۶۶/۹ ± ۸۰/۶۶ نیز نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی داری (P<۰.۰۰۱) داشت. سایر تیمارها از نظر جلب حشرات بالغ نر و ماده اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. میزان جلب حشرات بالغ مگس زیتون در فصول مختلف نیز در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت که در تمام فصول نیز تله زرد همراه فرمون نسبت به سایرین در جلب حشرات بالغ دارای اختلاف معنی داری بود، اما سایر تیمارها بایکدیگر اختلاف معنی داری نشان ندادند. استفاده از تله های فرمونی در ردیابی آفت در بهار، تابستان و پاییز توصیه می گردد ودر دی ماه تنها تله فرمونی قادر به جلب حشرات بالغ مگس زیتون بود.

مگس میوه زیتون, جلب کنندگی, فرمون, طعمه ساکسیز, کنترل غیر شیمیایی, ردیابی