سید شاهین موسویان - دانشگاه آزاد اسلامی تهران، واحد علوم و تحقیقات
محمدرضا عطاران - بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور
محمود شجاعی - دانشگاه آزاد اسلامی تهران، واحد علوم و تحقیقات
شهرام شاهرخی - دانشگاه آزاد اسلامی تهران، واحد علوم و تحقیقات

ارزیابی قدرت پرواز از معیارهای کنترل کیفی زنبورهای پارازیتوئید می باشد. در این تحقیق تاثیر نسل روی قدرت پرواز زنبورTrichogramma brassicae  بررسی شد. برای این منظور زنبورهای پارازیتویید با نصب تله های تخم حاوی بید غلات، Sitotroga cerealella در مزارع برنج و جمع آوری تخم های کرم سبز برگخوار برنج Naranga aenescens جمع آوری و هشت نسل متوالی در شرایط آزمایشگاهی روی تخم های بید غلاتپرورش داده شدند. آزمایش تعیین قدرت پرواز در نسل های دوم، چهارم، ششم و هشتم با استفاده لوله های پولیکای مشکی استوانه ای شکل انجام گرفت. پس از تلف شدن زنبور ها در آون، درصد زنبور های ماده بی تحرک، راه رونده و پرواز کننده به سمت نور در نسل های مختلف محاسبه گردید. نتایج مقایسه آماری نشان داد که با افزایش تعداد نسل، قدرت پرواز و تحرک زنبورهای تریکوگراما کاهش یافت و درصد زنبور های فاقد قدرت پرواز افزایش یافت. در نسل دوم ۸۸/۲±۹/۴۱ درصد از زنبورها دارای قدرت پرواز، ۶۵/۲±۷/۳۶ درصد دارای توانایی راه رفتن و ۴۵/۲±۴/۲۱ درصد فاقد قدرت پرواز بودند. بیشترین درصد زنبورهای فاقد قدرت پرواز و تحرک (۰۷/۲±۴/۷۴ %) در نسل هشتم مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که قدرت پرواز و تحرک زنبور T. brassicae در شرایط پرورش مداوم آزمایشگاهی به تدریج کاهش می یابد.

Trichogramma brassicae, کنترل کیفی, نسل, قدرت پرواز, بید غلات