امید قادرزاده - دانشیار جامعه شناسی و پژوهشگر پژوهشکده کردستان شناسی، دانشگاه کردستان،سنندج،ایران
شیرزاد رستمی زاده - کارشناسی ارشد جامعه شناسی،دانشگاه کردستان،سنندج،ایران

این پژوهش در پی آن است که شیوه­های اعمال قدرت و مولفه­های فرهنگ مدرسه را توصیف و تحلیل کند و نشان دهد چگونه این دو در تلاقی با هم معانی و دیدگاه­های بدیل دانش­آموزان را زمین­گیر می­نمایند. چارچوب نظری و روشی  پژوهش بر اتنوگرافی انتقادی استوار و جهت ارتقای حساسیت نظری از سازه­های نظری فوکو، بوردیو، اپل و ایلیچ بهره گرفته شده است روش پژوهش، اتنوگرافی انتقادی و جامعه­ی پژوهش، مدارس مقطع تحصیلی متوسطه­ی دوم پسران در شهر سنندج بود. نمونه­ها به روش هدفمند و از خلال مشاهده و کار اتنوگرافیک­ در میدان پژوهش انتخاب و داده­ها از طریق یادداشت از رهگذر مشاهده­ی غیرمشارکتی، گپ و گفت با سوژه­ها و مطلعین کلیدی انتخاب شد و طی۳۲ مصاحبه­­ی فردی با دانش­آموزان، معلمان و اولیاء و ۵ مصاحبه گروهی متمرکز  با دانش­آموزان داده­ها گردآوری، کدگذاری و تحلیل شد. بر اساس یافته­ها، قدرت انضباطی، قدرت تعاملی، گروه معلمان، فشار به والدین و رویکرد اداره از شیوه­های اعمال قدرت در مدرسه بود که از رهگذر فرهنگ مدرسه ممکن و بازتولید می­شود. حفظ شان مدرسه و حریم معلمان، ناهمنوائی هم­چون آسیب، مدارا و نگهداری، بهره­گیری از قدرت والدین و همچنین الگوها و فرایندهای سیطره­ی امر انضباطی و امر درسی، ساخت دانش مدرسه و برساخت نوع دانش­آموز از مولفه­های فرهنگ مدرسه و ایده­های مبنایی و تئوری­های ضمنی معلمان به­شمار می­رود. مدرسه از رهگذر ارتباط نزدیک با  خانه و آموزش و پرورش، درگیر مجموعه­ای از روابط سیستم است که ارجاع به آن، قدمی موثر برای فهم تم­ها و رویه­های فرهنگی است.

فرهنگ مدرسه, قدرت انضباطی, تئوری های ضمنی معلمان, مدرسه زدگی خانه, اتنوگرافی انتقادی