ریشههای فرهنگی و ایدئولوژیک در سیاستهای جمهوری اسلامی ایران و تاثیر آن برتوسعه

مفهوم تغییر و پیشرفت همواره به اشکال گوناگون، در طی سالیان متمادی موضوع اصلی بحث و گفتمان بسیاری از اندیشمندانبوده است، اما توجه اختصاصی به مفهوم توسعه و سیاستگذاری برای آن، از قرن بیستم تبدیل به هدفی ارزشمند برای کشورهایجهان شد که در راستای رسیدن به مراحل مختلف آن، برنامه ریز یهایی صورت گرفت. ایران با آغاز نخستین تجربه برنامه ریزی درسال ۱۹۴۸ از پیشگامان این امر محسوب میشود. همواره سیاستها و برنامه های توسعه در کشورها – بخصوص کشورهایی با تنوعقومی، فرهنگی و مذهبی – از عوامل جانبی تاثیرپذیر بوده است. این واقعیت در کشورهایی با نظام حکومتی اسلامی و مذهبی بشدتقابل لمس است، بطوریکه روح دینی و مذهبی حاکم بر پروسه توسعه به وضوح دیده میشود. اگرچه برخی از کشورهای اسلامی درسرتاسر جهان، سعی کرده اند تا برنامه های توسعه خود را در قالبهای علمی- تخصصی طراحی کنند و طبعا جهش صعودیچشمگیری را هم تجربه کردند اما پیشگامی ایران در امر سیاست گذاری و برنامه ریزی توسعه هرگز باعث نشد که به کشوری توسعه یافتهتبدیل شود. در طول چند دهه گذشته – حتی قبل از انقلاب – آنچه که بر فرایند توسعه یافتگی ایران سایه انداخته بود و مداما امرخود را تحمیل مینمود، عواملی چون فرهنگ، ایدئولوژی حاکم، افراد پرنفوذ و غیرمتخصص و ... بوده است. روند فرسایشی ای کهتوسط عوامل جانبی برای توسعه ایران ایجاد شد، باعث گردید ایران همچنان بعد از سالها، کشوری در حال توسعه باقی بماند وهرگز از این مرحله فراتر نرود؛ اگرچه این توسعه نسبی نیز بصورت کاملا نامتوازن و یک طرفه در بخشهای خاصی از کشور دیدهمیشود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در پی بررسی جایگاه فرهنگ و ایدئولوژی در سیاستگذاریها و تاثیر آن بر توسعهاجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران بعد از انقلاب است. سوال مهمی که این پژوهش در پی پاسخ دادن به آن است، اینستکه سیاستهای ایدئولوژیک و متاثر از فرهنگ در طول دولتهای مختلف بعد از انقلاب، چگونه مانع توسعه یافتگی ایران شده اند. درنتیجه، میتوان اظهار کرد ایدئولوژی انقلاب اسلامی ایران ریشه در فرهنگ ملی و مذهبی داشته و از جنبه اعتقادی و ایمانی برخوردارمیباشد، لذا منافع ملی را بیش از آن که در ظرف ملی تعقیب نماید، در چارچوب اسلام شیعی جستجو مینماید و این امر باعثتاثیرگذاری بر امر توسعه و البته طرد دغدغه ی توسعه یافتگی ایران اسلامی شده است.

Keywords:

ایدئولوژی , انقلاب اسلامی , توسعه , فرهنگ , سیاست جمهوری اسلامی.