سمیرا شفیعی - دانش آموخته دکتری دانشگاه تربیت مدرس

باختین معتقد بود هر شخصیت در روایت، صدایی دارد و این صداهای مختلف در یکمتن، علاوه بر اینکه حق حضور دارند، باید بتوانند بدون اینکه یکی بر دیگری مسلطشود، ویژگی گفتگومندی را ظاهر کنند. در این مقاله، با روش تحلیلی _ توصیفی و ابزارکتابخانه ای و با توجه به رویکرد باختین به گفتگومندی، سعی داریم به بررسی مبحثمنطق گفتگویی در کشف الاسرار مقدسی، یکی از متون تعلیمی _ ارشادی، بپردازیم.آنچه در این متن، بیش از سایر عناصر به چشم می خورد، گفتگوی عناصر مختلفطبیعت است و با توجه به محتوای تعلیمی این اثر، منطق حکم می کند تمام اینصداهای مختلف در نهایت به یک مسیر و یک صدای واحد هدایت شود؛ بر این اساس،ما تمامی این گفتگوها را بررسی کردیم تا بتوانیم به این پی ببریم که نویسنده چطورتوانسته در راستای هدف ارشادی و تعلیمی این اثر، تمامی صداها را هدایت کند و مانعاز تشتت گفتگو در این روایت گردد. نتایج این پژوهش حاکی است در کشف الاسرار درپی جدل بین طیران و عناصر آفرینش، هر یک از عناصر به معرفی خویش می پردازند.این گفتگوها که تماما نتیجه منطقی دارند و یکی از طرفین دیگری را مجاب می کند تابه نتیجه دلخواه خویش بکشاند، زمانی که با سیر جدالی همراه می شوند، در داستانحرکت ایجاا کرده و آن را طبیعی تر جلوه می دهند. این گفتگوها به طور کلی از چهارساختار پیروی می کنند و راوی در انتهای هر ساختار، سعی می کند گفتگو را به یکمسیر واحد ختم کند؛ بر این اساس، منطق گفتگوی باختین در این متن جایگاهی نداردو شاید بتوان گفت در تمامی متون تعلیمی و ارشادی که راوی/ نویسنده ساعی درتک صدا کردن متن دارد، منطق گفتگویی از جایگاه ویژه ای برخوردار نیست.

میخائیل باختین، کشف الاسرار مقدسی، عرفان، مکالمه