اولویت بندی کاشت محصولات کشاورزی با استفاده از معیارهای چندگانه و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، مطالعه موردی: استان مرکزی- دشت فراهان

با توجه به رشد روز افزون جمعیت و محدودیت منابع موجود رسیدن به الگوی کشت مناسب که از آن بتوان حداکثر بهرهبرداری را از عوامل و نهادههای تولید به ویژه عامل محدود کننده آب بدست آورد، ضرورتی انکارناپذیر است. هدف از این تحقیق رتبهبندی محصولات قابل کشت در دشت فراهان با استفاده از معیارهای چندگانه و روش تحلیل سلسله مراتبی بود. بدین منظور با استفاده از روش AHP محصولات قابل کشت بر اساس چهار شاخص آب، غذا، انرژی و سود اقتصادی و نیز ترکیب این چهار شاخص رتبهبندی شدند. نتایج تحلیل AHP نشان داد که معیارسود اقتصادی با وزن ۳۵/۰ و بعد از آن آب مصرفی با وزن ۳۱/۰ مهمترین عوامل در اولویتبندی محصولات قابل کشت در دشت فراهان میباشند. مقدار نسبت توافق در تمامی معیارها و زیرمعیارها کمتر از ۱/۰ بود که نشان دهنده سطح توافق قابل قبول در تحلیل ها می باشد. نتایج بدست آمده نشان داد بر اساس معیار آب مصرفی به ترتیب سه محصول زعفران، زیره و کاملینا، بر اساس معیار کالری تولیدی به ترتیب سه محصول سورگوم علوفهای، سیب زمینی و ذرت علوفهای، بر اساس انرژی مصرفی به ترتیب سه محصول سورگوم علوفهای، ذرت علوفهای و انگور و بر اساس سود اقتصادی اسطوخودوس، آویشن و گلگاوزبان اولویت اول کشت در سطح منطقه میباشند. نتایج نشان داد، الگوی کشت فعلی در منطقه مورد مطالعه الگوی کشت قابل قبولی نمیباشد و اصلاح الگوی کشت براساس معیارهای چندگانه و اولویت بندی کشت محصولات بر اساس این معیارها بایستی در دستور کار مدیران بخش اجرا قرار گیرد. اولویتبندی کشت محصولات بر اساس معیارهای چهارگانه ذکر شده دvاین تحقیق زمینه را برای اجرای تدریجی الگوی کشت بهینه در سطح دشتها فراهم مینماید. لذا، با توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق، پیشنهاد میگردد که از روشهای تصمیمگیری چند معیاره برای اولویتبندی محصولات قابل کشت و انتخاب الگوی کشت بهینه استفاده گردد.

Keywords:

الگوی کشت , نیاز آبی , غذا , انرژی , سود اقتصادی