حسن محسنی - دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

ممکن است شخصی حق داشته باشد از یک رای به چند طریق شکایت کند. این طرق شکایت عادی و فوقالعاده طی اصولی در کنار یا به دنبال هم هستند. اسقاط این حق شکایت بر اساس اصول شناختهشده دادرسی میسر است. اما، درباره نحوه و هنگامه اسقاط و برخورد آن با صلاحیت و اختیار توصیف دادگاه مرجوعالیه در تفسیر قوانین نزد دکترین و رویه دادگاهها اختلافهایی وجود دارد. برخی آن را ضمنا قابل اسقاط میدانند، برخی شعب فقط به اسقاط صریح ترتیب اثر میدهند، و بعضی شعب دیوان عالی کشور نیز هیچ یک را قابل پذیرش نمیدانند. در این پژوهش بحثها و استدلالهای دکترین و رویه قضایی تحلیل میشود. به باور نگارنده حق شکایت از رای حقی از حقوق شخصی آیینی و قابل اسقاط است. اما، به منظور اجتناب از بروز ابهام در اعمال آیین دادرسی، اسقاط الزاما باید صریح باشد و اعمال یک طریقه شکایت در مهلت طریقه شکایت دیگر اسقاط ضمنی حق آن طریقه نیست. تحلیل رابطه میان انواع طرق شکایت از رای در تبیین مواضع دادگاهها و رسیدن به نظریه مقبول که با ماهیت دادرسی مدنی هم سو باشد اهمیت دارد.

اسقاط, حق شخصی, حق شخصی آیینی, طریق شکایت