سام محمدی - دانشیار گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
حسام کدیور - دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

نقض کارآمد یکی از بحث برانگیزترین مفاهیم تحلیل اقتصادی حقوق قراردادها است. به موجب این نظریه اگر نقض قرارداد و جبران خسارت طرف مقابل از اجرای قرارداد کارآمدتر باشد، متعهد باید قرارداد را نقض کرده و خسارات وارد بر طرف مقابل را جبران کند. می‎توان ادعا کرد مهمترین مانع پذیرش نقض کارآمد در حقوق ایران، اصل لزوم و حق متعهد درباره الزام متعهد به «اجرای عین تعهد» است. در این مقاله بحث خواهد شد که اجرای عین تعهد که مبنایی عقلایی دارد، نمیتواند با نظریه نقض کارآمد که آن هم از مبنایی عقلایی بهره میبرد، تعارض داشته باشد. به عنوان نتیجه نهایی، نویسندگان بر این باورند که هرچند با نگاهی متفاوت به اصل لزوم، می‎توان نقض کارآمد را پذیرفت، با توجه به ویژگی‎هایی مانند ضعف شدید نظام حقوقی ایران در جبران کامل خسارات باید در پذیرش این نظریه جانب احتیاط را رعایت کرد.  

اجرای عین تعهد, اصل لزوم, نقض کارآمد