سیدمحمد کاظمی بازدهی - کارشناس ارشد الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد
عباسعلی سلطانی - استادیار دانشکده الهیات، دانشگاه فردو مشهد
حسین ناصری مقدم - دانشیار دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد

بعضی تصور می کنند که انسان پس از وفات، تعهدی ندارد؛ ولی واقع چیز دیگری است. باید دانست که آدمی بعد از حیات خویش نسبت به مسائلی متعهد است که از ویژگی های مهمی برخوردار هستند؛ مسائلی مانند قرض، دیه، عاریه که هر کدام در جای خود، دارای مباحث متنوع و متعددی است. تعهدات انسان پس از مرگ وی، قابل تقاص و تادیه است و این امری غیرممکن نیست. در فقه اسلامی به این مقوله توجه شده و در مواضع مختلف به طور مستقیم و غیرمستقیم در خصوص آن بحث های گوناگونی صورت گرفته است. نتیجه پژوهش پیش رو، آن است که از نظر فقهای امامیه و اهل سنت، تعهدات بر ذمه میت چه در امور مالی و چه در امور غیرمالی، قابل تقاص و ادا بوده و با مرگ وی منتفی نمی شود.

تعهد, تقاص, فقه اسلامی, مالی و غیر مالی., میت