مرتضی بحرانی - دانشیار گروه مطالعات آینده نگر، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تهران، ایران

این مقاله بر بنیاد نقد و بررسی کتاب سوسیالیسم، ایده شکست خورده ای که هرگز نمی میرد (اثر کریستین نیمیتز) تالیف شده است. در جایی که نیمیتز بر آن است که ایده سوسیالیسم به رغم شکست های پیاپی ش هنوز زنده است، من بر آنم که مساله مرگ یا زنده بودن «ایده»ها نیست. پدیدارهای ذهنی انسان شامل ایده ها، احکام و اراده ها هستند. ایده ها هیچ گاه نمی میرند؛ خواه ایده سوسیالیسم باشد یا ایده خدا یا اژدهای هفت سر. مساله اصلی، درستی یا نادرستی اراده های انسانی است. بر این اساس، من تلاش کرده ام تا به شیوه پدیدارشناسی انتقادی، پدیدار کنم که سوسیالیسم یک اراده معطوف به شکست است. هزار بار دیگر هم که تکرار و تجربه شود، چیزی جز شکست را محقق نخواهد کرد. در مقابل، و حسب تجربه تاریخی، این لیبرال سرمایه داری است که اراده های درست و معطوف به پیشرفت را پیش روی ما نهاده است. برای ما که در فرایند پیشرفت گام نهاده ایم، حکم اخلاقی این است که وسوسه های سوسیالیستیک معطوف به توزیع برابر را کنار نهیم. آغاز پیشرفت ما، گام نهادن در مسیر تولید است. تولید و تبادل سرمایه عبارت اخرای گردش آزاد و حق آزادی است. تنها با این حق است که می توانیم خود را محقق کنیم.

سوسیالیسم, سرمایه داری, شکست, پیشرفت