مرضیه یحیی پور - استاد زبان و ادبیات روسی دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران، تهران، ایران
جان اله کریمی مطهر - استاد زبان و ادبیات روسی دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران، تهران، ایران
مرضیه مرادی - کارشناس ارشد ادبیات روسی، دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران، تهران، ایران

نام بخشی از هویت انسان است که تحت تاثیر عوامل گوناگون برای نوزاد انتخاب می شود و معمولا انتخاب نام در بدو تولد و یا قبل از آن توسط دیگران انجام می گیرد. ولی در آثار ادبی، نویسنده به اختیار خود و بر اساس موضوعی که در اثر به آن می پردازد، برای قهرمان داستانش نامی را برمی گزیند. بررسی اسامی قهرمانان به ما کمک می کند تا درک بهتر و عمیق تری از اثر داشته باشیم. گاهی در آثار ادبی شاهد انتخاب اسامی غیربومی برای تعدادی از قهرمانان توسط نویسنده هستیم که دلایل آن می تواند متعدد باشد. بعد از تحولات سال ۱۳۲۰ در ایران، جامعه روشنفکر شدیدا در پی جریانات سیاسی و اجتماعی زیر هجوم ترجمه های غربی و از جلمه روسی قرار داشت، نویسندگان گاهی به تاسی از الگوهای مورد علاقه، برای قهرمانان خود نام غیربومی انتخاب می کردند، به ویژه نویسندگانی که در خارج از کشور نیز مدتی سکونت داشته اند. برای نمونه می توان به اسامی غیربومی قهرمانان (کاتوشکا، مارفینکا، مارگریتا) در آثار بزرگ علوی اشاره کرد. این اتفاق در ادبیات روسی هم می افتد. نیکالای گومیلیوف نویسنده و شاعر سده بیستم نیز به دلیل سفرهایش به ممالک شرقی و آشنایی با عرفان و شاعران ایران زمین، آثاری خلق کرد که در آنها به قهرمانان خود نام غیربومی (حافظ، درویش، پری) داده است. با بررسی اسامی در برخی آثار روسی و فارسی به این نتیجه می رسیم که نویسندگان روسی و ایرانی تحت تاثیر عواملی برای قهرمانان خود نام غیربومی انتخاب کرده اند که تاثیرگذارترین آن جریانات سیاسی و اجتماعی، آشنایی نویسنده با آثار ادبی سایر ملل، حضورش در ممالک دیگر، ....

اسامی شرقی و روسی, بزرگ علوی, آنتون چخوف, نیکالای گومیلیوف