صادق بشارتی فر - (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران)
اسماعیل قادری - (استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران)
زهرا پیشگاهی فرد - (استاد گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)

نتایج نشان داده که بر اساس شاخص تحلیل جدایی گزینی در سال ۱۳۶۰ساختار فضایی- کالبدی شهر آبادان از نوع تمرکز با جدایی گزینی نسبی بوده است. نتایج آزمونt حاکی از آن است که بین محلات وابسته به صنعت نفت با سایر محلات شهری شهر آبادان در شاخص بافت پر، تفاوت معنی داری وحود داردچنان که نتایج برگرفته از مدل موران نشان داد صنعت نفت توانست با ایجاد خدمات بیشتر زمینه ساخت و سازهای زیاد و متراکم را در محلات وابسته به خود نسبت به سایر محلات فراهم آورد و زمینه ی ایجاد نوعی تمرکز شدید کالبدی و الگوی رشد متمرکز و خوشه ای را به وجود آورد. اما در سال ۱۳۹۰ محلات زیادی با درصد بافت پر در ساختار شهر ظهور و سبب شده که محلات پر تراکم به لحاظ بافت شهری در شهر آبادان به صورت پراکنده توزیع شوند و الگوی رشد کالبدی از متمرکز و خوشه ای سال ۱۳۶۰ به الگوی تمرکز کمتر(پراکنده) و تصادفی ۱۳۹۰ تغییر دهند. همچنین نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسیون نشان از عدم ارتباط قوی و معنی دار بین مهاجرین وارد شده به شهر با دو شاخص تعداد شاغلان صنعت نفت و تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده دارد. از این رو از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۰ عاملی همچون بازسازی شهر پس از جنگ به همراه سایر تغییرات کالبدی- فضایی نحوه و گسترش شهر را تحت تاثیر خود قرار داده است و الگوی رشد شهر را از حالت خوشه ای به سمت پراکنده سوق داده است.

توسعه فیزیکی, شهر آبادان, صنعت نفت, نفت شهرها