علی حقی وایقان - Urmia University
مهرناز قنبرزاده - University of Hormozgan

درمیان گونه های مختلف ماهیان سطح زی ریز، گونه ساردین سند (Sardinella sindensis Day, ۱۸۷۸) یکی از مهم ترین گونه های اقتصادی مورد بهره برداری توسط صیادان است. در سال های اخیر، میزان صید این گونه افزایش یافته و با توجه به داده های محدود، امکان استفاده از مدل های مبنی بر داده های تکمیلی برای ارزیابی ذخایر آن وجود ندارد. در مطالعه حاضر، جهت تعیین وضعیت ذخیره ماهی ساردین سند در آب های جنوبی از مدل صید-حداکثر محصول پایدار(Catch-Maximum Sustainable Yield, CMSY)  استفاده شد. داده های صید مربوط به ۲۳ سال گذشته (۱۳۹۸- ۱۳۷۶) جمع آوری و برای محاسبه نقاط مرجع شیلاتی وارد مدل شدند. مقدار محاسبه شده برای شاخص B/BMSY توسط مدل بیشتر از ۱/۰ و مقدار شاخص F/FMSY کمتر از ۱/۰ تخمین زده شد که بیانگر عدم صید بی رویه از ذخیره این گونه در آب های جنوبی کشور می باشد. مقدار حداکثر محصول قابل برداشت (Maximum Sustainable Yield, MSY) ۸۶ هزار تن تخمین زده شد که در چند سال اخیر میزان برداشت، بیشتر از این مقدار بوده که این امر باعث شده است تا ذخیره به تدریج به سمت حالت صید بی رویه حرکت نماید. با توجه به نتایج حاصل، پیشنهاد می شود که کنترل و مدیریت بر فعالیت های صید و صیادی بصورت منطقه ای (به ویژه در آب های استان هرمزگان) و با در نظر گرفتن پتانسیل های شیلاتی، همراه با پایش وضعیت بهره برداری و با در نظر گرفتن عوامل محیطی تاثیرگذار بر ذخایر این ماهیان صورت پذیرد.

Small pelagic fish, Sardinella sindensis, Catch-maximum sustainable yield model, Fishery management, Persian Gulf, Sea of Oman, ماهیان سطح زی ریز, ساردین سند, مدل صید-حداکثر محصول پایدار, مدیریت صید, خلیج فارس و دریای عمان