مهران بیگی خاروانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده مهندسی کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران.
علی اکبر صفری سنجانی - استاد، گروه علوم خاک، دانشکده مهندسی کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران.

برای بررسی پیامد کاربرد زغال گرمایی و زغال گرمابی فرآوری شده از مانده­های گیاه سیب­زمینی بر شناسه­های رشد گیاه لوبیا، اندازه کلروفیل و میکوریزایی شدن ریشه در تنش خشکی، پژوهشی با طرح اسپلیت پلات با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در سال ۱۳۹۶ انجام شد. کرت اصلی تنش خشکی با دو تیمار و کرت فرعی چهار تیمار بهساز از مانده­های گیاه سیب زمینی بود. کاربرد تنش خشکی و بهساز­های گوناگون بر شناسه­های رشدی گیاه، اندازه کلروفیل و میکوریزایی شدن ریشه پیامد چشم­گیر داشت. تنش خشکی مایه کاهش وزن خشک اندام هوایی و ریشه به ترتیب به اندازه ۸/۳۹ و ۱/۴۶ درصدشد، هم چنین اندازه کلروفیل a (۶/۵۲ درصد)، کلروفیل b (۵۸ درصد)، کلروفیل کل (۵۲/۵۴ درصد) کاهش پیدا کرد. اگرچه گره­زایی ریزوبیوم­ها در تنش خشکی کاهش یافت، اما درصد میکوریزایی شدن ریشه­ها ۲/۱۹ درصد افزایش یافت. کاربرد بیوچار مایه افزایش همزیستی گیاه لوبیا با قارچ­های میکوریزی شد که در آن میکوریزایی شدن ریشه ۳۴/۱۱ درصد و فراوانی اسپورهای آن ها در خاک ۵/۵۰ درصد افزایش یافت.  رشد گیاه و سبزینه آن در خاک تیمارشده با مانده­های خام بیش ترین بود و مایه افزایش وزن خشک اندام هوایی (۸/۴۹ درصد) و اندازه کلروفیل a و b (۵۴/۳ و ۸/۳۶ درصد) شد. یافته­های این پژوهش نشان داد که از میان تیمار­های تهیه شده از اندام هوایی سیب­زمینی بهترین عملکرد مربوط به کاربرد بیوچار آن بود که این تیمار توانست اثرات منفی تنش خشکی بر گیاه لوبیا را کاهش دهد.

بیوچار, کلروفیل, گره زایی, همزیستی, هیدروچار