رحیم خدایاری زرنق - مرکز تحقیقات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، قطب علمی آموزش مدیریت سلامت ایران، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
حمید رواقی - گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
علی محمد مصدق راد - گروه علوم مدیریت و اقتصاد سلامت، دانشکده ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
خورشید مبصری - گروه پرستاری داخلی- جراحی، دانشکده ی پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران

سابقه و هدف: بیماری ایدز پدیده یی اجتماعی است که در بررسی آن باید به فرهنگ، سنت و باورهای دینی جامعه توجه خاصی کرد. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش دین در سیاست گذاری کنترل ایدز در ایران صورت گرفته است. روش کار: این پژوهش، کیفی ازنوع تحلیل محتوا و با رویکرد استقرایی است که در آن از منظر عوامل موثر بر سیاست گذاری؛ با ۳۰ نفر از سیاست گذاران، افراد مطلع کلیدی، ذی نفعان و بیماران؛ مصاحبه ی نیمه ساختاریافته صورت گرفت و حدود ۲۱ سند سیاستی بررسی شد. داده های به ‎دست آمده نیز به روش تحلیل چارچوب و با استفاده از نرم افزار MAXQDA تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند.یافته ها: بعد از فرایند کدگذاری، حدود ۳۰۰ کد اولیه استخراج شد. این کدها بعد از بررسی های مکرر در سه حیطه ی ذیل مجزا شد: نقش دین و عوامل پیش برنده و بازدارنده ی آن در سیاست ها؛ نقش های متفاوت روحانیت در قالب مرجع دینی، سیاست مدار و مشاور؛ و همچنین چگونگی ایفای نقش نهادها و موسسه های دینی در فرایند سیاست گذاری ایدز.نتیجه گیری: دین و طرز تفکر (ایدئولوژی) برآمده از آن، کارکردهای پیش برنده و بازدارنده ی پرقدرتی در اجرای برنامه های کنترل و پیشگیری از ایدز دارد. بی توجهی به جنبه ی مذهبی جامعه ی ایرانی، سبب اثربخشی اندک سیاست ها و به دست نیامدن نتیجه ی مناسب در کنترل ایدز شده است.

اچ. آی. وی، ایدز، تحلیل سیاست ، دین، سیاست گذاری، نهادهای دینی