بازخوانی الگوی معماری آیینی دوره قاجار (مطالعه موردی: حسینیه های ماداب، پهلوان، حاج نایب، دیزچه و درب باغ، کاشان)

Publish Year: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 160

This Paper With 33 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SMB-10-15_003

تاریخ نمایه سازی: 2 مهر 1401

Abstract:

دوره قاجار به دلیل گرایشات مذهبی شاهان قاجار به عنوان یکی از ادوار مهم در تاریخ ایران در زمینه ارج نهادن به احداث بناهای مذهبی آیینی شناخته می شود؛ در این دوره حسینیه ها از جایگاه ویژه ای برخوردار شدند، همچنین شهر کاشان با توجه به پیشینه مذهبی و وجود علمای شیعه، بسیار مورد توجه شاهان قاجار قرار گرفت که منجر به ساخت اماکن مذهبی متعدد از جمله حسینیه ها گردید. لیکن چگونگی الگوی معماری این حسینیه ها به عنوان الگوی معماری آئینی دوره قاجار همواره مورد پرسش بوده و با شبهاتی قرین گشته است. لذا دستیابی به الگوی معماری به کار رفته در حسینیه های دوره ی قاجار به عنوان نمونه ای از معماری آئینی این دوره جهت رفع ابهامات و از آن مهم تر معرفی الگویی همخوان با زمینه و عملکرد به منظور ارتقاء کیفی و فرهنگی معماری کنونی شهر کاشان حائز اهمیت است؛ از این رو هدف پژوهش بر مبنای بازخوانی و دستیابی به الگوی معماری حسینیه های دوره قاجار شهر کاشان شکل گرفته است. در این راستا ۵ حسینیه دوره قاجار شهر کاشان شناسایی شد و بر اساس روشی توصیفی تحلیلی با مطالعات میدانی در کنار مطالعه اسناد، مدارک و متون تاریخی در سه سطح کلان، میانی و خرد مورد تحلیل و بازخوانی قرار گرفت و در نهایت با تطبیق و تحلیل اطلاعات گردآوری شده به پرسش های مطرح شده در پژوهش شامل چگونگی ویژگی-های الگوی کالبدی فضایی حسینیه ها و نیز تشابهات و تمایزات موجود در این الگو پاسخ داده شد. با وجود تمایزات اندکی در اجزاء ورودی و نیز تعداد ورودی ها، ابعاد گنبدخانه و الحاقات، نتایج حاصل از مقایسه و تطبیق تحلیل ها در مورد هر یک از نمونه ها حاکی از وجود الگوی معماری ثابت، مشخص و مرکزگرا از جنبه پلان، فرم، سازماندهی فضایی، نما، مصالح و همچنین تزئینات است که از مهم ترین اصول معماری آیینی (تقارن، سلسله مراتب، مرکزگرایی و درون گرایی) پیروی می کند. در نتیجه می توان گفت شاخص-ترین ویژگی های الگوی معماری (کالبدی و فضایی) حسینیه ها عبارت است از هندسه و فرم مشخص، دسترسی پذیری، تجلی فضایی نمایشی، مقدس و متمرکز بواسطه سازماندهی فضایی و بکارگیری عناصر کالبدی خاص نظیر نورگیر، گنبد و کاربندی در فضایی با وسعت متوسط ۲۰۰ تا ۳۵۰ مترمربع.

Authors

عسل ستار

دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده معماری

بهرام گسیلی

استادیار دانشکده معماری، دانشگاه محقق اردبیلی

یاور رستم زاده

استادیار دانشکده معماری، دانشگاه محقق اردبیلی

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • منابعاردلان، نادر و بختیار، لاله. (۱۳۹۰). حس وحدت، نقش سنت ...
  • اسناد و مدارک اداره میراث فرهنگی کاشان ...
  • آسایش، سیدمحمد. (۱۳۹۹). خانه به مثابه حسینیه؛ تدوین الگویی برای ...
  • افتخاری، کاملیا. (۱۳۹۴). رویکرد تحلیلی به الگوی شهرسازی سنتی برای ...
  • امین زاده، بهناز. (۱۳۷۹). حسینیه ها و تکایا، بیانی از ...
  • بابک، داریوش؛ اسگارد، آن و منصوری، سیدامیر. (۱۳۹۹). چارتاقی، تداوم ...
  • بلیلان، لیدا و حسن­پور لمر، سعید. (۱۳۹۸). الگوی هندسی و ...
  • حسن­پور، مرتضی و سلطان­زاده، حسین. (۱۳۹۸). تاثیر آیین تعزیه بر ...
  • حق­پرست، فرزین؛ مظلوم برهان، شبنم و پیربابایی، حمزه. (۱۳۹۳). تاثیر ...
  • خاک زند، مهدی و تیموری گرده، سعیده. (۱۳۹۴). بررسی تاثیر ...
  • خرم­رویی، ریحانه؛ ماهان، امین و فرزین، احمدعلی. (۱۳۹۷). تبیین مفهوم ...
  • دهخدا، علی اکبر. (۱۳۲۵). لغت نامه دهخدا، جلد۳. تهران: انتشارات ...
  • دهخدا، علی اکبر. (۱۳۴۲). لغت نامه دهخدا، جلد۹. تهران: انتشارات ...
  • دی کی چینگ، فرانسیس. (۱۹۸۸). معماری فرم، فضا و نظم. ...
  • ذال،محمدحسن؛ علیئی، میثم و همتی ازندریانی، اسماعیل. (۱۳۹۴). تداعی معانی ...
  • ذوقی حسینی، الهه. (۱۳۹۱). معماری تکایای ایرانی. تهران: انتشارات طحان ...
  • رجبی، مریم؛ نقصان محمدی، محمدرضا و منتظرالحجه، مهدی. (۱۳۹۸). شناخت ...
  • روحانی قوچانی، علی؛ ساسان پور، شهرزاد؛ آبادیان، حسین و کاظمی ...
  • شاطری، مفید و آرزومندان، راضیه. (۱۳۹۴). پیوند آیین تعزیه(شبیه خوانی) ...
  • شریفی شکوه، زینب. (۱۳۹۷). وضعیت فکری و فرهنگی ایران در ...
  • شکاری، عباس. (۱۳۸۵). تاریخ مدارس در کاشان. کاشان شناخت. ۲ ...
  • ضیایی­نیا، محمدحسن و هاشمی زرج آباد، حسن. (۱۳۹۵). تناسب طلائی ...
  • علی الحسابی، مهران و پای کن، عصمت. (۱۳۹۲). تدوین چارچوب ...
  • فلاحت، محمدصادق و شهیدی، صمد. (۱۳۹۴). نقش مفهوم توده- فضا ...
  • قنبری، ناصر؛ بمانیان، محمدرضا و گودرزی، الهه. (۱۳۹۶). بررسی تطبیقی ...
  • قوچانی، محیا و تاجی، محمد. (۱۳۹۸). کارکرد معماری حسینیه ها ...
  • کاظمی شیشوان، مهروش و بایبوردی، مهسا. (۱۳۹۸). نقش آیین گذار ...
  • الکساندر، کریستوفر. (۱۹۷۹). معماری و راز جاودانگی، راه جاودانه ساختن. ...
  • کشاورز، زهراسادات و چلونگر، محمدعلی. (۱۳۹۷). تفسیر و تحلیل نقش ...
  • کوهستانی نژاد، مسعود. (۱۳۸۷). درآمدی بر تکیه های دولتی در ...
  • گیویان، عبدالله. (۱۳۸۵). آیین، آیین سازی و فرهنگ عامه پسند ...
  • مرتضائی نعمتیه، سیدمرتضی. (۱۳۹۸). سیر تحولات آیین سوگواری و تعزیه ...
  • معین، محمد. (۱۳۸۷). فرهنگ فارسی معین(یک جلدی) بر اساس فرهنگ ...
  • مولائی، اصغر و پیربابایی، محمدتقی. (۱۳۹۶). بازشناسی فضاهای مذهبی به ...
  • مومنی، کورش و مسعودی، زهره. (۱۳۹۴). رابطه فرهنگ و معماری(با ...
  • مومنی، کورش و ناصری، ندا. (۱۳۹۴). بررسی ابزارها و روش­های ...
  • ناری­قمی، مسعود. (۱۳۹۴). الگوی کالبدی حسینیه­ها: ریشه­ها و تحولات. مطالعات ...
  • نظام دوست، سیدامیررضا؛ کلانتری خلیل آباد، حسین و یاران، علی. ...
  • نقابی، محبوبه؛ هاشم پور، پریسا و آصفی، مازیار. (۱۳۹۹). تبیین ...
  • هاشمی زرج آباد، حسن؛ صادقی، سارا و زارعی، علی. (۱۳۹۵). ...
  • Oxford Advanced Learner’s Dictionary (۲۰۱۰) ...
  • Turner, Victor W. (۱۹۷۳). Symbols in African Ritual. Science.۱۷۹(۴۰۷۸), ۱۱۰۰-۱۱۰۵ ...
  • نمایش کامل مراجع