سجاد بهزادی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
فیض الله نوروزی - استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین دهقان - استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مقاله حاضر با هدف تبیین نظری نقش طبقه متوسط بر توسعه سیاسی ایران بعد از انقلاب اسلامی درصدد است تا ضمن پر کردن شکاف گسترده موجود در مطالعه طبقه متوسط، به احیای موضوع توسعه سیاسی ایران بعد از انقلاب اسلامی در کشور بپردازد. از این رو از روش نظریه پردازی داده بنیاد در قالب کدگذاری باز، محوری و انتخابی در مرحله اول استفاده شده است و با مصاحبه عمیق با ۱۸ تن از خبرگان (اساتید دانشگاه ها، کارشناسان و فعالان حوزه سیاسی)، به تبیین الگوی نظری نقش طبقه متوسط بر توسعه سیاسی ایران بعد از انقلاب اسلامی پرداخته است. این الگو مشتمل بر شش تم اصلی: ۱) شرایط علی (بهره مندی از حقوق سیاسی و هویت سیاسی)؛ ۲) شرایط زمینه ای(مشارکت سیاسی)؛ ۳) شرایط مداخله گر (ظرفیت و امکانات سیاسی، موانع اجتماعی، موانع فرهنگی و موانع اقتصادی)؛ ۴) مقوله محوری(تامین نیازها و خواسته های سیاسی)؛ ۵) راهبردها(راهبردهای مدیریتی)؛ ۶) پیامدها(پیامدهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که مسئولین و سیاست گذاران برای توسعه سیاسی طبقه متوسط باید به همه مقوله های شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدها توجه کنند و با رویکرد مدیریتی، مراحل شناسایی شده برای ارتقاء جایگاه طبقه متوسط را طی نمایند.

طبقه متوسط, توسعه سیاسی, انقلاب اسلامی, نظریه داده بنیاد