حسین بخشی شاهرخ آبادی - دانشجوی دکتری،گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی،واحد قم،دانشگاه آزاد اسلامی،قم ،ایران
علیرضا عسکری - استادیار،گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی،واحد قم،دانشگاه آزاد اسلامی،قم ،ایران
سیدمحمدمهدی احمدی - استادیار،گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد پردیسان قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم،ایران

امروزه حفظ استقلال و تمامیت ارضی و مرزی کشورها به عنوان یک اصل جهانی مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. به موجب اصل نهم «در جمهوری اسلامی ایران آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت ارضی کشور از یکدیگر تفکیک ناپذیرند و حفظ آن ها وظیفه دولت و آحاد ملت است. هیچ فرد یا گروه یا مقامی حق ندارد به نام استفاده از آزادی به استقلال سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی و تمامیت ارضی ایران کمترین خدشه ای وارد کند و هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور آزادی های مشروع را هر چند با وضع قوانین و مقررات، سلب کند». با توجه به اهمیت موضوع صیانت از مرزهای سرزمین و نیز وجود قومیت ها و مذاهب مختلف در کشور تحقیق حاضر با هدف بررسی و تحلیل حفظ تمامیت ارضی از دیدگاه فقه امامیه و فقه مذاهب اربعه اهل سنت صورت پذیرفته است. نتایج تحقیق که به روش توصیفی انجام گردیده است حاکی از آن است که باوجود اختلافاتی که میان فقها مذهب شیعه و مذاهب اربعه وجود دارد، فقهای مذاهب اربعه اتحاد را در صیانت از مرزهای کشور به شکل رسمی پذیرفته است. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که فقها مذاهب اربعه مانند فقها مذهب شیعه دفاع سازمان یافته از کشور در برابر تهاجم دشمنان که از آن به جهاد دفاعی یاد می کنند. را پذیرفته و به آن پایبند هستند. مشخص است که تلاش و نگرانی های صیانت از مرزهای کشور اختصاص به فقیهان شیعه ندارد و فقهای مذاهب اهل سنت نیز صیانت از مرزها را واجب عینی دانسته اند

حفظ تمامیت ارضی, دیدگاه فقه امامیه, دیدگاه فقه مذاهب اربعه اهل سنت