میدیا فهیمی - کارشناس ارشد، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
آزاد خانزادی - استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
علی فلاحتی - دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

با توجه به رابطه دو طرفه توسعه انسانی و توزیع فرصت­ها در فرآیند رشد و توسعه، بهبود توسعه­ انسانی که از طریق ایجاد فرصت­های یکسان در مناطق مختلف امکان­پذیر است، به عنوان عامل اصلی در پیشبرد اهداف در سطح ملی و منطقه­ای، ضرورت دارد؛ و از طرف دیگر، از شیوه­های بهبود شاخص توسعه انسانی، توجه به مولفه­های اثرگذار منطقه­ای و ملی است و بنابراین، بررسی و شناسایی چگونگی توزیع فرصت­ها در یک منطقه، جهت بهبود توسعه انسانی ضرورت دارد. در این پژوهش، فرصت­ها در پنج بعد اقتصادی، زیربنایی، اجتماعی- فرهنگی، دانش، و بهداشتی- زیست محیطی در قالب یک مدل دسته­بندی شده و ارتباط آنها با توسعه انسانی برای استان­های ایران در طی دوره زمانی ۱۳۹۷-۱۳۸۴ با رویکرد داده­ های تابلویی و از روش تحلیل مولفه اصلی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است؛ که نتایج، نشان­دهنده تاثیر مثبت توزیع فرصت­­ها در ابعاد مختلف بر توسعه انسانی می­باشد. بنابراین، می­باید برنامه ­ریزی­های مناسب در تخصیص فرصت­ها و بخصوص فرصت­های اقتصادی در استان­ها انجام پذیرد تا سیاست­های عدالت محور بتوانند به ارتقای توسعه انسانی کمک کنند؛ که از جمله این سیاست­ها، می­توان به سیاست­های تمرکززدایی مالی و اقتصادی اشاره نمود. همچنین افزایش عدالت در فرصت­های بهداشتی و زیست محیطی و دانش، می­تواند به بهبود سلامت روحی و جسمی و ارتقای مهارت افزایی منجر شده و اثر مثبتی بر توسعه انسانی در پی خواهد داشت.

توسعه انسانی, توزیع فرصت ها, ایران, داده های تابلویی, تحلیل مولفه اصلی