رضا احسانی - کارشناسی ارشد حقوق بین الملل، وکیل پایه یک دادگستری،عضو رسمی کانون وکلای خراسان رضوی، دادیار دادسرای انتظامی کانون وکلای خراسان رضوی

رشد فوق العاده جمعیت ، اثرات منفی بکارگیری بی رویه تکنولوژی و استفاده از انرژی فسیلی کره زمین را به شدت مورد تخریبقرارداد و عوامل اصلی این صدمات انسانها هستندو حقوق بین الملل محیط زیست مجموعه قواعد بین المللی است که موضوع آنپیشگیری از آلودگی و حفاظت از محیط زیست است اگرچه اولین تلاش های حقوقی در سطح بین المللی برای حفاظت از محیطزیست به اوایل قرن بیستم باز می گردد، ولی حقوق بین الملل محیط زیست همچون حقوق محیط زیست رشته ای بسیار جواناست و رشد واقعی آن از دهه ۱۹۶۰ آغاز گردیده است و از این زمان به بعد تحول حقوق محیط زیست در حقوق داخلی و بین المللیبه موازات یکدیگر صورت گرفته است. حقوق محیط زیست هر روز بیشتر جنبه بین المللی پیدا نموده و به عنصری قوی در تحولمفاهیم بنیادین حقوق بین الملل تبدیل گردیده است. بلاشک امروزه محیط زیست همچون توسعه از مهمترین مصادیق همبستگیبین المللی به شمار آمده و در چارچوب مسائل مربوط به حقوق بشر مورد بررسی قرار می گیرد. اعلامیه رسمی کنفرانس بین المللیسازمان ملل متحد در خصوص محیط زیست در ژوئن ۱۹۷۲ در استهکلم "حق بر محیط زیست" یعنی حق داشتن محیط زیستیسالم را همچون آزادی و برابری از حقوق بنیادین انسان ها تلقی نموده است.تدوین اصول و قواعد الزام آور زیست محیطی به تدریج موجب توسعه حقوق محیط زیست چه در ابعاد ملی و چه درسطوح بینالمللی گردیده و امروزه حقوق محیط زیست و قوانین و مقررات زیست محیطی یکی از مهمترین ابزار و عوامل مدیریت محیط زیستو حفاظت از منابع آن محسوب میشود. هرچند که نمیتوان انتظار داشت اجرای قوانین محیط زیست تمام مشکلات ومعضلات زیستمحیطی را حل نماید، چراکه نقش عوامل دیگر از قبیل آگاه سازی مردم و نهادینه کردن این مقوله در فرهنگ رفتارهای اجتماعیمردم جهان بسیار مهم و چشم گیر می باشد ولی مسلما پیشگیری و ممانعت از آلودگی و تخریب محیط زیست و تنظیم روابط بینانسان ومحیط زیست بدون وجود قواعد حقوقی الزام آور، میسر و ممکن نخواهد بود. تقویت و توجه به مباحث محیط زیست و اقداماتیکه تاکنون در این زمینه صورت گرفته، به اثرات مثبتی چون ارتقای حساسیت کشورها و تصویب صدها قانون و آیین نامه در سطحداخلی کشورها ونیز در عرصه بین المللی انجامیده و حتی در برخی کشورها به تغییر روندها به سمت تخریب کمتر و کاهش آسیبها منجر شده است. در این مقاله ضمن بررسی مفاد کنوانسیون ها و معاهدات بین المللی، فعالیت ها و سیاست های زیست محیطیدولت ها جهت مقابله با تخریب محیط زیست در سطح بین الملل مورد واکاوی قرار گرفته است.

محیط زیست، قوانین بین الملل، حقوق محیط زیست، حفاظت از محیط زیست