الهه نظری علمدارلو - دانش آموخته مقطع کارشناسی فرش، دانشگاه هنر شیراز
سیده اکرم اولیائی طبائی - مربی و عضوهیئت علمی گروه فرش دانشگاه هنر شیراز

ایل قشقایی به عنوان بزرگترین ساختار ایلی در جنوب ایران از شش طایفه اصلی وسه طایفه فرعی تشکیل شده است. حرفه اصلی عشایر قشقایی دامداری است و زنان ایل، رکن اصلی تولید دست بافته های مختلف مصرفی در جهت رفع نیاز زندگی عشایری هستند اما با تغییر سبک زندگی عشایری و تمایل به زندگی یک جانشینی در ایل به نسبت، نیاز و شوق در تولید دست بافته های کاربردی در زندگی عشایری و بین قوم قشقایی کاهش یافته است. اقلودان نمونه ای از کیسه بافت های تک لتی از دست بافته های کاربردی در زندگی عشایری است که نقوش مورد استفاده در آن تماما هندسی و انتزاعی بوده و تکنیک بافت به کار رفته در آن نیز چرخ بافی گلیم بافی با پود مکمل جایگزین) است. همچنین اقلودان محفظه ای برای نگهداری ابزارهای پخت نان بوده است که با تغییر سبک زندگی عشایری و کاهش نیاز مصرفی آن در بین اقوام قشقایی، رو به فراموشی رفته است. از این رو سوال و هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و بازخوانی ماهیت اصلی اقلودان واهمیت کاربردی آن در زندگی عشایر قشقایی و عوامل رکود تولید آن در سالهای اخیر است. شیوه تحقیق نیز به صورت توصیفی است که با جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و میدانی از طریق مصاحبه با چندین بافنده از طایفه شش بلوکی ایل قشقایی و مشاهده نمونه های موجود به دست آمده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که: طبق یافته ها و مشاهدات نهایی اقلودان با نام بله دان در سایر مناطق قشقایی شناخته می شود و در بافت آن معمولا از تکنیک چرخ بافی گلیم بافی با پود مکمل جایگزین) و در موارد نادر از رندبافی و بافت گچمه استفاده شده است. نقوش به کار رفته دراقلودان نیز غالبا شکل مداخل به شیوه قدیم است البته در مواردی از نقوش سواما، زیگزاگ، آقاجری وموتیف طاووس به همراه بز نیز استفاده شده است.

اقلودان، کیسه بافته، ایل قشقایی، چرخ بافی )گلیم بافی با پود مکمل جایگزین(.