پریسا محمدزاده - دانشجوی ارشد فرش دستباف، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

فرش دستباف با توجه به ماهیت تولید و کاربردش در فرهنگ ایران طی گذر زمان چه به صورت فیزیکی و چه فرهنگی، اقتصادی رد پای اندکی باقی گذاشته است لذا برای پژوهش در این حوزه نیاز به منابع مختلفی است. نوشته های سفرنامه نویسان و تاریخ نگاران یکی از این منابع است، که در این میان از قرن هیجدهم به بعد فرصت هایی نیز برای زنان جهت نوشتن سفرنامه ایجاد شد. این پژوهش نظری با بازخوانی ۷ جلد از سفرنامه های در دسترس که نویسندگان آن زنان بوده و به ایران سفر کردند، به دلیل نوع نگاه و سهولت حضور این زنان در اندرونی ها و مناسبتهای خصوصی و خاص (عروسی، حمام، درمان و زایمان و ...) که به عنوان امتیاز مهمی در نظر گرفته شده است، تلاش دارد به بازنمایی و چگونگی توصیف فرش و اهمیت موضوع آن با توجه به دفعات اشاره پاسخ دهد. شیوه گردآوری اطلاعات در این پژوهش مطالعه استادی و کتابخانه ای و یک تحقیق توصیفی- تحلیلی است. نتایج نشان می دهد که در سفرنامه های مورد بررسی مجموعه ۲۵۹ مرتبه به فرش به عنوان زیرانداز از جنبه های مختلف بافت، مواداولیه، رنگرزی و... در مراسم های جشن و اعیاد، مجازات، دهه محرم، هدیه و پیشکش و تجارت اشاره شده است که مادام دیولافوا و ایزابلا برد بیشترین فراوانی از این اشارات را داشتند.

فرش، سفرنامه، زنان سفرنامه نویس.