منصوره رامش - گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری
همت اله پیردشتی - گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علو م کشاورزی و منابع طبیعی ، سار ی
یاسر یعقوبیان - گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علو م کشاورزی و منابع طبیعی ، سار ی
مهرانوش امامیان طبرستانی - گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری

به منظور بررسی اثر بیوپرایمینگ قارچ های اندوفیت ریشه و کاربرد همزمان آن ها بر بهبود صفات رویشی دو رقم بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.) در مرحله خزانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو رقم برنج (هاشمی و شیرودی) و هشت تیمار قارچی (عدم تلقیح (شاهد)، (a) .Libertella sp، (b) Trichoderma longibrachiatum، Piriformospora indica (c)، ab، ac، bc و (abc بود. نتایج نشان داد بیشترین میزان سطح و وزن تر برگ به ترتیب با حدود ۵۴۰ و ۱۸درصد افزایش نسبت به شاهد در تلقیح با قارچ P. indica در رقم طارم هاشمی مشاهده شد. همچنین وزن تر ریشه (بهترتیب با حدود ۴۳ و ۲۸ درصد) و وزن تر کل (با حدود ۲۸ و ۱۸ درصد) در تلقیح با قارچ های P. indica و abcنسبت به شاهد بیشترین افزایش را در رقم هاشمی داشتند. به علاوه، وزن خشک ساقه با بکارگیری قارچ های a، b،c و ac به میزان ۲/۳۴ تا ۵/۴۲ درصد نسبت به شاهد در رقم شیرودی بهبود یافت. وزن خشک ریشه نیز در تیمار b در رقم شیرودی به میزان ۹/۵۸ درصد نسبت به شاهد افزایش نشان داد اما این افزایش در تیمار c وabc به میزان ۷/۹۵ و ۸/۸۰ درصد در رقم هاشمی بیشتر نمایان شد. وزن خشک کل نیز در رقم شیرودی در پرایمینگ با تیمارهای bو c به ترتیب به میزان ۴/۴۵ و ۱/۲۳ درصد و در رقم طارم هاشمی در پرایمینگ با تیمارهای b،c ،bc و abc به میزان ۴/۲۶ تا ۸/۴۴ درصد نسبت به شاهد افزایش معنی داری یافت. در مجموع، نتایج نشان دهنده ی اثر مثبت بیوپرایمینگ قارچ های اندوفیت ریشه بر بهبود صفات رویشی دو رقم برنج اصلاح شده و بومی بود؛ هرچند رقم هاشمی واکنش بهتری نسبت به تیمارهای قارچی، به ویژه قارچ c (P. indica) و کاربرد همزمان آن با قارچ های دیگر (abc) نشان داد.

برنج، بیوپرایمینگ، صفات رویشی، قارچ همزیست ریشه