صبا عمید - دانشجوی دکتری رشته ژنتیک و بهنژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، ایلام

کلزا با نام علمی (Brassica napus) گیاهی است از خانواده Craucifere، یک ساله، دگرگشن و یکی ازمهم ترین گیاهان زراعی که از دانه آن جهت تولید روغن استفاده می شود. پوشش بذر اغلب زیر و ناصاف است. بذر کلزا حاوی ۴۵-۱۰ درصد پروتئین و ۵۰- ۳۰ درصد روغن است. ارزش نهایی دانه کلزا، روغن است که مدت هاست به دلیل ویژگی های غذایی ممتازش از جمله سطح پایین اسیدهای چرب اشباع، محتوای بالای اسیدهای چرب تک غیراشباع، امگا ۳و همچنین به دلیل اسیدهای آمینه ضروری آن، از جمله آمینو اسیدهای حاوی گوگرد فراوان، مورد توجه قرار گرفته است. ویژگی های خاص گیاه کلزا از جمله میزان روغن، پروتئین و کنجاله موجود در آن این گیاه را به یکی از منابع مهم در صنایع غذایی تبدیل کرده است. دانه های کلزا پس از برداشت و حمل به کارخانه روغن کشی و سپس در انبارهای مناسب نگهداری می شوند. کشت کلزا در تناوب با غلات حاصل خیزی خاک را افزایش می دهد و موجب بهبود بافت آن می گردد. زراعت کلزا علاوه بر اینکه نیاز کشور به روغن های نباتی را برآورده می کند، به دلیل کیفیت آن و وجود اسیدهای چرب غیر اشباع موجب سلامتی و کاهش بیماری های قلبی عروقی می شود. کارشناسان تغذیه معتقدند دانه روغنی کلزا به دلیل ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیر اشباع و درصد پایین اسیدهای چرب اشباع، از باکیفیت ترین روغن های خوراکی است و نقش مهمی در بهبود تغذیه و سلامت جامعه دارد. در این مقاله به کلیات فن آوری و فرآوری بذر کلزا پرداخته شده است.

دانه روغنی، کلزا، روغن کشی، استخراج.