نیما خالدی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فرشید حسنی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

بیماری سوختگی آلترناریایی زیره سبز با عامل Alternaria burnsii یکی از مهمترین بیماریهای قارچی با گسترش جهانی در مناطق مختلف کشت زیره سبز می باشد. در این پژوهش اثرات آنتاگونیستی ۱۰ جدایه ی Trichoderma harzianum علیه قارچ A. burnsii در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی میزان کنترل رشد میسلیومی، جدایه ها از نظر قدرت رقابت ساپروفیتی، تاثیر متابولیت های فرار و ترشحات مایع خارج سلولی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. سپس تاثیر تیمارهای بذر و خاک با دو جدایه ی برتر T. harzianum بر شدت بیماری سوختگی آلتراناریایی در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین درصد بازدارندگی از نظر متابولیتهای فرار مربوط به جدایه T۵ با ۴/۵۹ درصد بود. همچنین از نظر قدرت ساپروفیتی و ترشحات خارج سلولی جدایه T۷ به ترتیب با ۴/۷۶ درصد و ۲/۸۵ درصد دارای بیشترین تاثیر بازدارندگی بود. نتایج آزمایش‎های گلخانه‎ای نشان داد که در روش تیمار بذر، جدایههای آنتاگونیست T۷ و T۵ به ترتیب ۳/۴۶ و ۲۶ درصد بیماری را کاهش دادند. یافته های این پژوهش نشان می دهند که ترشح ترکیبات غیرفرار از مهمترین مکانیسم آنتاگونیستی T. harzianum علیه قارچ A. burnsii بوده و جدایه های این قارچ پتانسیل قابل توجهی به عنوان عوامل کنترل زیستی دارند.

ترکیبات غیرفرار، زیره سبز، شدت بیماری، مهار زیستی.