بررسی تغییرات عناصر غذایی، مقدار روغن و پروتئین در بذور سویای (L. Glycine max) تولید شده در خاک دارای نانوذرات اکسید مس

درک انتقال نانوذرات از خاک به گیاهان به عنوان یکی از مهم ترین اجزای اکوسیستم‎ها دارای اهمیت ویژه ای برای ارزیابی سمیت نانوذرات و اثرات میان نسلی آنها است. در مطالعه حاضر، اثر بالقوه سه اندازه مختلف (۲۵، ۵۰ و ۲۵۰ نانومتر) نانوذرات اکسید مس در غلظت های متفاوت (صفر، ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۵۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم خاک) در مقایسه با یون های مس (Cu۲+) بر کیفیت بذور سویای کشت شده در خاک بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش کلرید مس (CuCl۲) به عنوان ترکیب یونی (شاهد مثبت) استفاده شد و عدم افزودن نانوذره به خاک به عنوان شاهد منفی در نظر گرفته شد. نتایج کاهش وابسته به اندازه ذره و غلظت را هنگام قرار گرفتن در معرض نانوذرات اکسید مس بر مقدار روغن و پروتئین و غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم بذر سویا نشان داد، و اثرات نانوذره اکسید مس ۲۵ نانومتر در مقایسه با اندازه های بزرگتر CuO-NPs و یون های Cu۲+ در اکثر غلظت های مورد آزمایش به طور قابل توجهی بیشتر بود. در حالیکه با افزایش غلظت، میزان مس موجود در بذر سویا برای کلیه ترکیبات مس به طور معنی داری افزایش یافت، و تیمار ۵۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم نانوذره اکسید مس ۲۵ نانومتر موجب افزایش ۲ برابری مقدار مس بذر نسبت به شاهد گردید. علاوه بر این، تعداد واکوئل های ذخیره کننده پروتئین در جنین بذر گیاهان تحت تاثیر نانوذرات اکسید مس در مقایسه با شاهد تغییری نشان نداد، اما اندازه آن ها در مقایسه با شاهد افزایش و ساختار آن ها مختل گردید. همچنین، تعداد اجسام روغنی کاهش یافت که در نهایت منجر به کاهش محتوای روغن و پروتئین بذر گردید. کاهش میزان عناصر غذایی، روغن و پروتئین در بذور سویا نشان دهنده پتانسیل سمیت نانوذرات اکسید مس و کاهش کیفیت بذور تولید شده می باشد.

Keywords:

بذر , پروتئین , روغن , عناصر غذایی , مس , نانوذرات