بابک رسولی - استادیار، گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
اعظم کرمی - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. صندوق پستی ۱۹۳۹۵-۳۶۹۸
جلیل پورحاجی موتاب - استادیار، گروه دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، گرمسار، ایران

اهمیت بررسی آناتومیکی و بافت شناسی روده بزرگ در پرندگان به جهت مطالعات کالبدگشایی و تغییرات هیستوپاتولوژیک در بیماری های مختلف و هم چنین نقش مهم آن درفعالیت های سیستم ایمنی و هضم و جذب می باشد. این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های ساختاری و مورفولوژیک روده بزرگ در تیهو و قرقاول انجام گرفت. تیهو و قرقاول پرندگانی از راسته ی ماکیانسانان بوده که در نواحی وسیعی از ایران یافت می گردند. به منظور انجام این تحقیق ۱۰ قطعه تیهوی نر و ۱۰ قطعه قرقاول نر به صورت تصادفی انتخاب شدند. هم چنین جعت مطالعات بافت شناسی ، از چهار تیهو و چهار قرقاول نمونه بافتی اخذ و پس از آماده سازی با روش هماتوکسیلین و ائوزین، رنگ آمیزی گردید. سکومها در قرقاول و تیهو به شکل دو لوله ای ته بسته در طرفین انتهای ایلئوم و ابتدای رکتوم قابل مشاهده بودند. طول سکوم راست و پهنای سکوم چپ به صورت جزئی بیشتر از دیگری بود. سطح خارجی سکوم و رکتوم در هردو پرنده صاف و فاقد هر گونه حالت کیسه ای بود. از لحاظ بافت شناسی وجود کرک های روده در همه نواحی روده بزرگ و افزایش ارتفاع آن ها از قاعده به سمت راس از نکات قابل توجه است. ماهیچه ی مخاطی مشخص بود و تشکیلات لنفاوی و غدد لیبرکون کم و بیش در همه ی قسمت های روده بزرگ مشاهده گردید. به طور کلی مورفولوژی روده بزرگ شباهت زیادی با سایر پرندگان داشته و از لحاظ بافت شناسی تفاوت های بین گونه ای مشخص تر و بیشتر است. این ویژگی های ساختاری در تطابق کامل با عادات و رژیم غذایی پرندگان می باشد.

آناتومی ، بافت شناسی ، روده بزرگ ، تیهو ، قرقاول.