علی عادل زاده - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، پردیس قم، دانشگاه تهران، قم، ایران
عمیدرضا اکبری - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

امروزه تحقیقات متعددی جایگاه ویژه حسین بن حمدان خصیبی (م ۳۴۶ق یا ۳۵۸ق) را در شکل گیری و انسجام فرقه غالی نصیریه نمایانده، و از آرای غالیانه او در آثار ش سری اش بحث کرده اند. ولی خصیبی در الهدایه الکبری عقاید نصیری را -مگر در بحث بابیت- کمتر به تصریح بیان داشته، و همین موجب شده برخی این اثر را پیراسته از غلو بدانند. نوشته پیش رو با بررسی تطبیقی میان روایات الهدایه و دیگر آثار نصیری پاسخ گوی این پرسش است که آیا عقاید نصیری خصیبی در الهدایه نمود یافته است؟ در مقاله ضمن بیان مشابهت های گسترده میان الهدایه و آثار اختصاصی خصیبی مانند الرساله الرستباشیه، عقایدی چون ندای الوهیت امیرالمومنین (ع)، نامیرایی امامان، جایگاه خدایی شاهان ایران، حلول و تناسخ و خصوصا در بخش مربوط به امامان در الهدایه نشانه یابی و رمزگشایی شده است. عمومی بودن کتاب الهدایه زمینه این پرده پوشی نسبی مولف بوده است. هم چنین این پژوهش جایگاه روایات غیر غالیانه الهدایه را بیش تر تبیین می کند.

الهدایه الکبری, حسین بن حمدان خصیبی, غلو نصیری, تناسخ و حلول, بابیت