محمد شریفانی - دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز
محمد معرفت - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

از اساسی ترین معیارهای اعتبارسنجی حدیث از نگاه پیشینیان، معیارهای منبع شناختی و صرفا مراجعه به کتب رجالی بوده است که باعث کنار گذاشتن بسیاری از منابع حدیثی شده است. به دنبال تحولی تاریخی، در پی روش ها و قرائن جدید جهت شناسایی مصادر حدیثی معتبر هستیم. مهم ترین فواید بازشناسی مصادر حدیثی نخستین را می توان شناسایی کتاب های مورد اعتماد محدثان قدیم، بررسی کلی روایات و کتاب یک راوی، شناسایی نسخ مختلف و حل تعارض روایات برشمرد. توجه به سند نقل مصادر نخستین در منابع رجالی، تکرار سلسله سند منتهی به صاحب کتاب در منابع حدیثی و همخوانی موضوع روایات با عنوان کتاب مولف، از روش های تشخیص اخذ حدیث از مصادر مکتوب است. تحلیل های مصدرشناختی، به حداقل رساندن گمانه زنی ها، اجتناب از بیان حدس و احتمالات ضعیف و بیان چگونگی بازشناسی مصادر حدیثی مفقود به کمک ارائه قرائن هفتگانه جهت اثبات وجود یک کتاب به عنوان یک منبع مکتوب، از مهم ترین یافته ها و دستاوردهای این پژوهش است.

بازشناسی, مصادر حدیثی نخستین, بازشناسی مصادر حدیثی, مصادر مفقود, قرائن کشف مصادر مفقود