رهیافت های تاریخی هجرت نبوی(ص) در تبیین مولفه های اجتماعی و سیاسی تمدن ساز قرآن

بررسی رهیافت های تاریخی عصر پیامبر(ص) با هدف تبیین مولفه های تمدن ساز قرآن، پایدارترین الزامات اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی را پیش روی متفکران و سیاست گذاران قرار می دهد. اهمیت این مطالعه زمانی دو چندان خواهد بود که اذعان گردد، نیل به پیشرفت مقبول و تمدن مطلوب که از آرزوهای مکتوم و یا مصرح مصلحان و خیرخواهان اسلامی می باشد، بدون بازکاوی ارزشهای مدنی منبعث از دوره هجرت نبوی(ص)، تلاشی کم ثمر و گاها بی اثر خواهد بود. لذا این پژوهش توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ بدین سوال اصلی است که کدامیک از رهیافت های تاریخی مقارن با هجرت نبوی(ص)در تبیین مولفه های اجتماعی و سیاسی تمدن ساز قرآن نقش آفرینی داشتند؟ باستناد آیات الهی و مراجعه به منابع کتابخانه ای نتایج نشان می دهد مقارن با هجرت رسول الله(ص)، لزوم تغییر بنیادین و همسو با مولفه های اجتماعی و سیاسی تمدن ساز قرآن در نحقق جامعه نبوی(ص) ناگزیر می نمود؛ بنابراین در اندک زمانی تحولاتی همچون لغو تعرب و تقویت تعلق اجتماعی با اتکاء به تحضر و نسخ امتیازات قبائل، حیاتی نوین مبتنی بر نظام شهرنشینی را به ارمغان آورد؛ بطوریکه ضمن دعوت به برابری مدنی، با خلق مفهوم امت اسلامی در سایه اخوت و تدوین قانون اساسی با هدف مسئولیت پذیری شهروندان، انتظام اجتماعی جایگزین زندگی بدوی گردید. سرانجام تامین امنیت با تعیین مرزهای جغرافیای سیاسی و ضرورت کسب دستآوردهای عزت طلبانه برای مومنین، مولفه های تمدن ساز قرآن را در ساختار سیاسی نوبنیان تقویت نمود.

Keywords:

قرآن , هجرت نبوی(ص) , رهیافت های تاریخی , مولفه های اجتماعی و سیاسی تمدن ساز