آزاده وزیری - پژوهشگر دکتری معماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
کمال رهبری منش - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

بیان مساله: یکی از مفاهیم اساسی در آموزش وپرورش کودکان و نوجوانان، مفهوم اشتیاق تحصیلی است. اشتیاق و علاقه دانش آموزان به مدرسه می تواند بر کیفیت تعلیم و تربیت آن ها تاثیر بگذارد. یکی از عوامل مهم در نظام آموزش نوین، محیط آموزشی می باشد که توجه به مولفه های کالبدی آن می تواند نقش عمده ای را در شکل گیری رفتار، از جمله انگیزش و اشتیاق دانش آموزان در این محیط ها داشته باشد.سوال تحقیق: با به کارگیری کدام مولفه های کالبدی و کدام ملاحظات طراحی می توان اشتیاق تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه را در محیط های آموزشی ارتقا داد؟اهداف تحقیق: بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مولفه های کالبدی محیط آموزشی و مولفه های اشتیاق تحصیلی دانش آموزان در مدارس می باشد.روش تحقیق: پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان مقطع اول متوسطه شهر قزوین می باشند که از این بین ۲۲۷ نفر از میان شش مدرسه به عنوان جامعه نمونه به صورت نمونه گیری تصادفی نظام دار انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. داده ها با کمک نرم افزار SPSS ۲۰ و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون به شیوه گام به گام تحلیل شدند.مهم­ترین یافته ­ها و نتیجه ­گیری تحقیق: نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه مستقیم و معناداری بین مولفه های محیط آموزشی شامل مولفه های فیزیکی، معماری و نمادین با مولفه های اشتیاق تحصیلی دانش آموزان شامل اشتیاق شناختی، عاطفی و رفتاری وجود دارد که بیش ترین میزان آن مربوط به تاثیر مولفه های معماری و مولفه رفتاری با ضریب همبستگی ۰/۷۶۴ و همچنین کم ترین میزان آن نیز مربوط به رابطه مولفه نمادین و مولفه عاطفی با ضریب همبستگی ۰/۵۲۷ است. ضریب همبستگی کل میان مولفه های محیط آموزشی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان نیز برابر ۰/۷۷۹می باشد که نشان از رابطه مثبت و معنادار قوی بین متغیر های تحقیق است. براساس یافته های پژوهش، با افزایش کیفیت مولفه های محیطی در مدارس، مشارکت تحصیلی در دانش آموزان نیز افزایش می یابد.

کلمات کلیدی: اشتیاق تحصیلی, مولفه های فیزیکی, مولفه های معماری, مولفه های نمادین, محیط آموزشی, قزوین