محمدرضا زارع پور - کارشناسان ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه تربیت معلم تهران
علی عشقی چهاربرج

طی سالهای اخیر، به دلایل متعددی جمعیت و مراکز شهری در ایران دچار تحول فضایی شدیدی شده که حاصل آن افزایش شهرهای کوچک و متوسط و عدم تعادل در سلسله مراتب شهری کشور است. به تبع آن سلسله مراتب وشبکه شهری استان های تحلیل تحول فضایی شهرها و نابرابری موجود » کرانه خلیج فارس عدم تعادل فضایی دارد. بر این اساس، این پژوهش با هدف صورت گرفته است. پرسشی که این پژوهش به آن پاسخ میدهد این است « بین آنها در استان های خوزستان، بوشهر و هرمزگان که آیا توزیع اندازه ی شهرها که تبلور تمرکز جمعیت در شهر نخست است، در سه دوره ی بررسی شده، کاهش یافته یا افزایش یافته است. برای بررسی این مسائل از روش شاخصهای نخست شهری استفاده شد. نتایج کلّیه شاخص ها نشان میدهد که پدیدهی نخست شهری در استان های کرانه خلیج فارس، در تمام این دوران وجود داشته و نظام شهری نابرابر و توزیع جمعیت نامتعادل است. این امر درحالیست که این تمرکز در سه استان به سمت تعادل در حرکت است. با توجه به نتایج پژوهش پیشنهادمی شود با دیدگاه و تفکّری برپایهی اصول آمایش سرزمینی و به کارگیری راهکارهایی از جمله سیاست های تمرکززدایی، سرمایه گذاری در زیرساختهای بین شهری و واگذاری اختیارات به نهادهای منطقه ای و محلّی، از تمرکز بیش ازحد در نخست شهرها جلوگیری کنیم و گامی در راستای تحقق تعادل و توازن در شبکهی شهرهای خود برداریم.

شبکه شهری، سلسله مراتب شهری، نخست شهر، خلیج فارس