عوامل سیاسی خرافه گرایی از دیدگاه قرآن کریمبا محوریت تفاسیر نمونه و فی ظلال القرآن

در این نوشتار که به موضوع خرافات و عوامل سیاسی زمینه ساز آن از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته شده است، هدف بررسی دقیق تر پدیده خرافات و شناخت عوامل سیاسی است که از دیدگاه قرآن و سنت در بعضی افراد موجب گرایش به خرافات می گردد. عواملی همچون سلطه طلبی، که در مسیر آن، اصحاب قدرت افراد را به هر گونه خرافه ای در جهت اهداف خود سوق می دهند. همچنین مدح و ذم دروغین اشخاص، که با شایعه پراکنی توسط افراد ذی نفوذ شکل می گیرد. جنگ تبلیغاتی قدرت ها نیز با هدف مطیع گرداندن افراد صورت می پذیرد. فرصت طلبان سیاسی نیز که به یک عقیده و خط مشی سیاسی و اجتماعی پایبند نمی باشند و یگانه هدف آنها در زندگی منفعت فردی می باشد، از دیگر عناصر سیاسی خرافه زا می باشند. تقیه ، که انسان به جهت حفظ کردن خون یا ناموس یا اموال خود یا دیگری حکم یا عملی را خلاف میزان شریعت انجام می دهد، نیز گاهی می تواند موجبات خرافات را فراهم آورد. از دیگر عوامل سیاسی زمینه ساز گرایش به خرافات، رفاه طلبی و سلطه طلبی می باشد. نیروهای اهریمنی استعمار و طرفداران ظلم و فساد و حامیان مذاهب خرافی، سرمایه های کلانی را برای پیشبرد اهداف خود و بازداشتن انسان ها از راه حق به کار می برند که در این مقاله به بررسی آن پرداخته شده است. بی تردید شناسایی علت های خرافه گرائی و خرافه پردازی، از گام های بسیار مهم و اساسی در آسیب شناسی این پدیده نامیمون به شمار آمده، ساز و کارهای پیشگیرانه را پیش روی جوامع دینی قرار می دهد و موجب بصیرت افزائی در آحاد دینداران می۔ گردد تا در ورطه خرافه و خرافه گرائی گرفتار نگردند و ساحت دین و دینداری را از این وصله ناساز و ناجور دور بدارند. نتیجه اینکه تنها راه غلبه بر این دیو ویرانگر تکیه بر خردورزی و بصیرت و نیز توکل به خداوند متعال و بالا بردن سطح علم و معرفت و پیروی کامل از تعالیم حیات بخش رهبران آسمانیاست.روش تحقیق در این مقاله با توجه به ماهیت و هدف آن، توصیفی- تحلیلی می باشد. بدین ترتیب که نخست با استفاده از روش "اسنادی" و "کتابخانه ای بهشناسایی و جمع آوری اطلاعات در زمینه ی خرافات و علل سیاسی ایجاد آنپرداخته و با روش تحلیل محتوای متون دینی، یافته های تحقیق را بررسی وتحلیل نموده است. به عبارت دیگر، از این روش برای فهم و استنباط آموزههای متون دینی با تاکید بر دو تفسیر اجتماعی معاصر "نمونه" و "فی ظلالالقرآن"، استفاده شده است که هر دو مفسر نیز از مبارزان سیاسی عصر خود میباشند. در این پژوهش عوامل زمینه ساز خرافات در قرآن کریم، مورد بررسیقرار گرفت و سپس به موارد برجسته زمینه های ایجاد آن در افراد پرداختهشد. در هر یک از این علل زمینه ساز که تحت عنوان مجزا آورده شده، بهتاریخچه دینی آن پرداخته شده و برای شفاف سازی مساله، مثالهای قرآنی نیزضمیمه شده و نظر صاحبنظران دینی در چرایی و چگونگی تاثیر آن عنصر، درروان انسان و در نتیجه در امور زندگی افراد آورده شده است. برخی از اینعوامل، به زیرشاخه هایی دسته بندی و به همراه مثال های قرآنی تحلیل شدهاند.

Keywords:

سلطه طلبی , شایعه پراکنی , جنگ تبلیغاتی , قدرت طلبی , تقیه