سمیرا کاظمی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شاهد
سولماز نورآبادی - عضو هیات علمی گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد

هدف پژوهش حاضر، تحلیل برنامه درسی دورههای ضمن خدمت معلمان دوره ابتدایی است . روش پژوهش حاضر کیفی و تحلیل اسناد و مقالات است تا نقش دورههای ضمن خدمت در تقویت شایستگی های معلمان دوره ابتدایی مورد تحلیل قرار گیرد. یافته ها نشان داد آموزش ضمن خدمت تاثیر بسزایی در پیشرفت دانش آموزان و توانمندی معلمان دارد. این دورهها به معلمان کمک می کند تا مهارتهای آموزشی خود را ارتقا دهند و صلاحیت های حرفه ای خود را تقویت کنند. البته بررسی ها نشان داد که آموزش ضمن خدمت نیز مسائل و مشکلات خاص خود را دارد که از جمله آنها می توان به بی توجهی اهداف این دورهها با نیاز معلمان، به روز نبودن روشها و دانش ها اشاره کرد. از یافته های دیگر این پژوهش این است که تعریف های متفاوت و متنوعی برای شایستگی وجود دارد. به عبارتی می توان گفت شایستگی مجموعه ای از صفات، توانمندیها و مهارتهایی است که افراد برای بهبود وضعیت خود باید کسب نمایند. درباره دسته بندی شایستگی ها نیز نظرات مختلف وجود دارد. اشمیت مولفه های شایستگی معلمان را به چهار دسته دانش حرفه ای، عقاید و ارزشها، انگیزش و خودتنظیمی تقسیم کرده است . الینکو مولفه های اصلی شایستگی را در سه دسته شایستگی کلیدی، اساسی و ویژه می داند. گروشیت و هن نیز شایستگی معلمان را در سه دسته شناختی ، عاطفی و مهارتی دسته بندی کرده است . در سند تحول بنیادین شایستگی معلمان به دو دسته شایستگی پایه و ویژه تقسیم کرده است . همچنین سند طراحی کلان برنامه درسی تربیت معلم شایستگی را به دو دسته کلیدی و اساسی تقسیم کرده است . در مجموع نتایج حاکی از آن است که برنامه درسی دورههای مختلف ضمن خدمت که برای معلمان برگزار می شود، بر تقویت شایستگی های مختلف بخصوص شایستگی های پایه و کلیدی تاکید می کند که لازم است نقاط ضعف آن به دقت شناسایی و برطرف شود.

برنامه درسی ، دورههای ضمن خدمت معلمان، دوره ابتدایی ، شایستگی ، نظام آموزش و پرورش.