مریم جعفری اقدم - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان
علی جهانفر - کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تربیت معلم سبزوار
منصور صادقی - کاشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه شهید بهشتی

از دیدگاه ژئومورفولوژی اقلیمی، در هر پهنهی شکل زایی، فرایندهای هوازدگی خاصی فعالیت دارند که منتج از اقلیم میباشد. در هر یک از این پهنه ها، فرایندهای هوازدگی متناسب با ویژگی های اقلیمی آن منطقه فعال میباشند.به منظور شناخت فرایندهای هوازدگی فعال در حوضه جاجرود از مدل پلتیر که بر پایه دو متغیر دما و بارش استوار است، استفاده شده است. هدف از این پژوهش شناخت فرایندهای هوازدگی فعال در حوضه جاجرود می باشد. ابتدا، عناصر اقلیمی دما و بارش سالانه ایستگاه های هواشناسی حوضه تهیه گردید. سپس ضریب همبستگی و معادله خط رگرسیون دما و بارش با ارتفاع در حوضه محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل ها در محیط نرم افزارArcGIS با استفادهاز مدل پلتیر و مدل ارتفاع رقومیDEM و داده های هواشناسی انجام گردید و فرایندهای هوازدگی فعال در حوضه شناسایی و مرز آنها مشخص و نقشه های مربوطه ترسیم گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که دو پارامتر دما و بارش سالانه در ارتباط با اختلاف ارتفاع، ایجاد کننده مناطق شکل زایی مختلف و تفاوت در شدت عمل فرایندهای هوازدگی در حوضه می باشند. 99 % وسعت حوضه در قلمرو مناطق پلوویال با فعالیت شدید قرار دارد هوازدگی شیمیایی، مکانیکی، حرکات توده ای، یخبندان و فرایندهای بادی در حوضه با توجه به عامل ارتفاع بصورت ضعیف تا متوسط عمل می کنند.

پهنه های شکل زایی، فرایندهای هوازدگی، پلتیر، البرز مرکزی، حوضه جاجرود