علی سلیمانی - دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران.
احمد قلی یان - دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران.
اسماعیل فلاحی - استاد مرکز تحقیقات و توسعه پارما، دانشگاه آیداهو، آمریکا.
زهرا یوسفی - استادیار گروه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.

هرس درختان و تعیین شدت مناسب آن برای افزایش فعالیت های رویشی و زایشی و همچنین نورگیری برگ ها در کل حجم تاج درخت ضروری است. بدین منظور تحقیقی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار روی درختان زیتون رقم زرد در طی دو سال پی در پی، اجرا شد. هرس باردهی در شدت­های مختلف، شامل چهار سطح شاهد (بدون هرس)، کاهش ۱۵، ۳۰ و ۴۵ درصد از حجم تاج پوششی درختان ۲۰ ساله زیتون واقع در ایستگاه تحقیقات زیتون رودبار در سال اول آزمایش انجام شد. نتایج نشان داد که تعداد گل های نر و ماده و همچنین عملکرد درختان تحت تاثیر شدت هرس قرار گرفتند. بر این اساس درختان با هرس ۴۵ درصد بیشترین تعداد گل های نر و ماده را داشتند. با اینحال، عملکرد درختان در سطح هرس ۳۰ درصد بیشتر از سایر تیمارهای هرس بود. درصد روغن میوه­ ها در درختان هرس شده در مقایسه با شاهد تفاوت معنی­ داری نشان نداد، لیکن با توجه به عملکرد بالا در درختان با شدت هرس ۳۰ درصد، راندمان عملکرد روغن نیز در این درختان بالا بود. در بین شاخص­ های کیفی مختلف اندازه­گیری شده روغن، از قبیل ظرفیت آنتی اکسیدانی، اسیدیته آزاد روغن، ارزش پراکسید و شاخص های اسپکتروفتومتری K۲۷۰، K۲۳۲، ظرفیت آنتی اکسیدانی و شاخص عددپراکسید روغن، تحت تاثیر هرس، افزایش نشان دادند و بیشترین مقدار ظرفیت آنتی اکسیدانی و عدد پراکسید، به ترتیب در هرس ۳۰ و ۱۵ درصد مشاهده شد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر به نظر می­رسد هرس ۳۰ درصد، می­تواند به عنوان سطح مناسب و متعادل از شدت هرس در زیتون رقم زرد مورد استفاده قرار گیرد.

حجم تاج, عملکرد روغن, ظرفیت آنتی اکسیدانی