سیدرضا موسوی - استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی گرگان، ایران
محمدعلی ریاحی - عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی مجتمع آموزش عالی بم

جامعه ی مطلوب در اسلام، جامعه ای است که بر اساس عقلانیت، شریعت و محبت مردم نسبت به یکدیگر شکل بگیرد. اسلام میخواهد جامعه ای بسازد که همهی مردم، خود را برادر یکدیگر بدانند و تا سرحد ایثار نسبت به هم عشق بورزند. جنبش تکفیر و تکفیری (نسبت دادن کفر و شرک به مسلمان) خلاف شریعت و عقلانیت و اخلاق قرآنی است. تعصب ، استقلال و حق انتخاب در فکر و عمل را از آدمی میگیرد و سبب میشود عالمانه یا جاهلانه به جمع بپوندد و از بینش، گرایش و کنش جمع، هر چند باطل دفاع نماید. هدف این پژوهش، تبیین خاستگاه گرایشی و انگیزشی تکفیر است. یعنی چه عوامل انگیزشی در ظهور جریان سلفی تکفیری در جوامع اسلامی نقش داشته است؟ شیوه تجزیه و تحلیل یافته های این پژوهش، اسنادی و تحلیلی است. نتیجه پژوهش این است که هواخواهی، کینه ورزی و انتقام جویی، تکبر، حسادت و تعصب، برخی از عوامل گرایشی تکفیر به شمار میروند. هوی و هوس ، در میان مولفه های گرایشی، نقش بسیار موثری در انجام رفتارهای غیرعقلانی تکفیریون دارد. رذایل اخلاقی، قدرت تعقل انسان را مختل نموده و انسان را از راه حق باز میدارند. تعصب، قلب انسان را میمیراند و چنین فردی حریم انسانیت را میدرد و وقیح ترین اعمال را با زیباترین نام مرتکب میشود.

تکفیر، تعصب، قلب، عقل، هواپرستی.