نقش و جایگاه زنان در هنر اسلامی و موسیقی

مواجهه ی تمدن اسلامی- ایرانی با تمدن مدرن غربی پرسش ‎های متعددی فراروی اندیشمندان حاضر در گستره ی تمدنی اسلامی- ایرانی نهاد. از جمله این پرسش ‎ها جایگاه انسان و نقش آن در ساخت جامعه است. در این میان، هنر که بعد معنوی تمدن ‎ها و جلوه ‎گر تحول های درونی آن ‎هاست، معیار مناسبی برای سنجش جایگاه و نقش انسان در آن تمدن ‎هاست. این مقاله برآن است تا به مقوله ی جایگاه زن در هنر اسلامی بپردازد و جایگاه و نقش زنان در عرصه موسیقی چگونه بازتاب پیدا کرده است .در هنر اسلامی، که متاثر از روی کرد تعالی ‎گرا در دیدگاه اسلامی است و فلسفه ی اصلی آن تعالی و کمال است، زن نیز به سمت تکامل سوق می ‎یابد و از حالت ابزارگونه خارج می ‎شود. لازم به ذکر است که به طور کلی رابطه میان زن و هنر از سه منظر قابل طرح است: زن به مثابه ی خالق آثار هنری؛ زن به مثابه ی ناظر و مخاطب آثار هنری؛ و نهایتا زن به عنوان موضوع و نماد در آثار هنری که در این مقاله به زن از منظر سوم یعنی به عنوان موضوع در آثار هنری مدرن و اسلامی پرداخته می ‎شود و این دو روی کرد به لحاظ مبانی مورد مقایسه قرار می ‎گیرد. هنر زیبایی شناسی، امری است که در نظام اجتماعی شکل گرفته و با پسند جامعه (آن هم با توجه به شرایط اجتماعی) ارزش پیدا می‎ کند و یا اینکه ارزش آن تغییر و تبدیل می یابد. هنر موسیقی در ایران سابقه ای طولانی دارد. این پژوهش سعی دارد به این پرسش اساسی پاسخ دهد که. روش پژوهش از نوع روش های کیفی است، ابزار گردآوری داده در این پژوهش مصاحبه ی عمیق بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد موسیقی برای زنان رسانه ای است که ضمن آنکه می تواند مسائل و مشکلات زنان را منعکس کند بلکه بالاتر از آن زنان می تواند با ورود به میدان تولید موسیقی و با قرار دادن پیام های انسانی و برابری خواهانه در درون آثارشان هم عامل آگاهی بخش جامعه باشد و هم از طریق تغییر در جهان بینی مردمحورانه، انسان ها را به سوی جهانی برابرتر سوق دهد. موسیقی برای زنان تنها بازتاب وضعیت موجود نبوده، بلکه در خلق جهانی تازه، فارغ از انسدادهای اجتماعی تاریخی، یاری رسان آنها بوده است.

Keywords:

زن , هنراسلامی , انسداد اجتماعی , موسیقی