بررسی رابطه متن و تصویر در کتاب های عربی دوره اول متوسطه (بر اساس نظریه ماریا نیکولایوا و کارول اسکات)

افزایش روزافزون حجم دانش و تغییر شرایط زندگی در دنیای پیچیده کنونی بازدهی مطلوب نظام آموزش و پرورش را به شناخت اصول اساسی یادگیری و طراحی مناسب کتابهای درسی متکی کرده است. با توجه به اینکه اولین زبان آموزشی انسان، زبان تصویری است و بر نقش تعیینکننده تصاویر در انتقال مفاهیم درسی تاکید شده است، پژوهش حاضر به بررسی پیوستگیهای میان متن و تصویر در کتابهای عربی دوره اول متوسطه برپایه نظریه ماریا نیکولایوا و کارول اسکات پرداخته است و تبیین وضعیت کتابها از این منظر مسئله اصلی پژوهش حاضر است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه و نمونه آماری منطبق بر یکدیگرند و تمامی محتوای کتابهای عربی این مقطع (متن درس و تصاویر به کاررفته در این بخش) در سال تحصیلی  ۱۳۹۹ ۱۴۰۰را شامل میشوند. در این نوشتار از بازبینهای شامل انواع مختلف روابط متن و تصویر (قرینهای، مکملی، گسترشی/افزایشی، تقابلی، چندروایتی) مبتنی بر نظریه نیکولایوا و اسکات به عنوان ابزاری برای تحلیل استفاده شده و به منظور تجزیه و تحلیل دادهها روش آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و آمار استنباطی (آزمون خی دو) مورداستفاده قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد روابط قرینهای، مکملی و افزایشی در کتابهای درسی عربی به چشم میخورد، اما رابطه قرینهای دارای بیشترین بسامد است. بنابراین انواع مختلف روابط پویای متن و تصویر در محتوای کتابهای مذکور موردتوجه قرار نگرفته است و این کتابهای نونگاشت در حیطه رابطه متن و تصویر نیازمند اصلاح و بازبینی هستند.  

Keywords:

Text and Pictures , Arabic textbooks of junior high school , Maria Nikolajeva and Carole Scott theory , Content analysis. , رابطه متن و تصویر , کتاب های عربی دوره اول متوسطه , نظریه ماریا نیکولایوا و کارول اسکات , تحلیل محتوا.