اثرات کالبدی- فضایی سیستم مترو در کلانشهرها

پیوند میان حمل و نقل و کاربری زمین از اصول بنیادین در برنامه ریزی حمل و نقل شهری محسوب می شود و به طور جدایی ناپذیری در ارتباط با یکدیگر قرار می گیرد. شناخت این پیوندها پیش از گسترش سیستم های حمل و نقل ضمن هدایت توسعه و تقلیل بی عدالتی های فضایی در شهرها می توانند منجر به وضع قوانین و مقررات کاربری زمین کنشگرایانه شوند. در شهر تهران به عنوان یکی از مجموعه های شهری رو به گسترش، سیر تحولات سه عامل انسان، کالبد و خودرو طی چند دهه گذشته، موجب تغییرات ساختاری و بروز مشکلاتی از جمله حاشیه نشینی، پراکندگی و شکل گیری ساختار چند هسته ای تک منظوره در این شهر گردیده است. همزمانی بروز مشکلات ساختاری در شهر تهران با بهره داری از مترو توسعه ساختار کالبدی- فضایی شهر را تحت تاثیر قرار داده است. از نگاه این مسائل و فرصت ها، تحلیل و تبیین تاثیر مترو بر خصوصیات ساختاری مناطق شهری پیرامون شبکه مترو می تواند برای مدیریت فرصت های توسعه ای خلق شده در این مناطق مفید واقع شود. ترافیک، آلودگی هوا، رشد کالبدی-فضایی نامطلوب و .... از اساسی ترین مسائل کلان شهرها بالاخص کلان شهر تهران می باشد. در دهه های اخیر جهت مقابله با این مشکلات توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه حمل و نقل ریلی در اولویت های مدیریت و برنامه ریزی شهر تهران قرار گرفته است به طوری که زمان زیادی از بهره برداری سامانه ریلی(مترو) در تهران می گذرد و مدیریت شهری در پی ایجاد خطوط و ایستگاه های جدید و بهره برداری کامل از این سامانه است. سامانه مترو می تواند در توسعه کالبدی-فضایی شهر نقش فعالی را بازی کند به طوری که الگوی ساختار، سازمان و فرم توسعه شهری را از طریق تاثیرگذاری بر محدوده های بلافصل خطوط و ایستگاه های مترو، هدایت و هدفمند سازد.

Keywords:

واژه گان کلیدی: تقاضای سفر , حمل و نقل ریلی , قطار شهری