امین نوروزی - گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر

گسترش شهرها و شهروندان نیازهای مدیریتی شهرها را افزایش می دهد و به این ترتیب مشارکت همه مردم در کنترل شهر و اتخاذ بهترین تصمیم ها ضروری است زیرا با تحقیق و بررسی حول یک موضوع می توان نتایج متفاوتی درباره آن به دست آورد. در دهه های اخیر مفهوم مشارکت همواره در عمق فرآیندهای توسعه جای گرفته و جنبش های مردمی، تاثیر عوامل انسانی ناشی از مشارکت را در موفقیت پروژه ها ثابت نموده است. کورت لوین محقق آلمانی معتقد است که مشارکت، از ایستادگی مردم در برابر دگرگونی و نوآوری و نوسازی می کاهد و بر سازگاری آنان می افزاید. بنابراین انتخاب گزینه ای که با اهداف مورد بررسی مطابقت داشته باشد از اهمیت بسزایی برخوردار است. مشارکت و عدم مشارکت مردم می تواند برنامه ریزی های یک شهر یا منطقه را تحت تاثیر قرار داده، روند برنامه ریزی را سرعت بخشیده یا کند نماید و رویارویی صحیح با مشکلاتی که شهرهای مهم جهان با آن درگیر هستند، تنها با بهره گیری درست و بهینه از توان و استعدادهای موجود در شهروندان و شهرها در قالب برنامه های مشارکتی قابل دستیابی است. از این رو بررسی موانع و مشکلات مشارکت مردم در امور شهری در یک منطقه یا شهر به روشن شدن موضوع مشارکت کمک خواهد کرد. بدیهی است با رشد شتابان شهرها و شهرنشینی در دهه های اخیر حکومت ها به تنهایی و بدون اتکا به شهروندان قادر به اداره امور جامعه نخواهند بود. مسائل اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فرهنگی در شهرها بر پیچیدگی این موضوع افزوده است. موضوع مشارکت شهروندان در امور شهری در دهه های اخیر به عنوان عامل اساسی در بررسی های توسعه شهری مورد توجه قرار گرفته و اقدامات خوبی نیز در این راستا انجام گرفته اما به نظر می رسد این فعالیت ها آنچنان که باید نتوانسته مشارکت های مردمی را به صورت واقعی در اداره امور شهری جذب نماید.

واژه کلیدی: برنامه ریزی، مشارکت شهروندان، مدیریت یکپارچه شهری