احمد میراحمدی - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
محمدتقی پیربابایی - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
لیلا مدقالچی - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

مفاهیم «پیچیدگی» و «نظم» با تحولات اساسی در معماری معاصر همراه بوده است. در این دوره، با گسترش و تاثیر نظریات جدید علمی و فلسفی بر معماری، نگرش به نظم تغییر کرده و نقش پیچیدگی در تبیین روابط و فرآیندها فزاینده تر شده است. هدف از این پژوهش، شناسایی دیدگاه ها و ارتباط بین دو مفهوم پیچیدگی و نظم، براساس ارائه الگوهایی در هندسه معماری است. الگوها در سه دسته پیچیده منظم، پیچیده نامنظم و پیچیده سازمان یافته قابل تقسیم بندی بوده و می توان روابطی میان آن ها تبیین نمود. این پژوهش از نوع کیفی بوده و به روش توصیفی تحلیلی، اطلاعات حاصل از مطالعات کتابخانه ای و منابع اسنادی مورد بررسی قرار می گیرد، سپس با روش داده محور، به تحلیل الگوهای پیچیدگی-نظم در معماری پرداخته می شود. نتایج نشان می دهد که الگوی پیچیده منظم زمانی شکل می گیرد که پیچیدگی در مقابل سادگی قرار گرفته و از درجات نظم محسوب شود اما در الگوی پیچیده نامنظم با بی اعتبار دانستن مفهوم نظم و تاکید بر بی نظمی، پیچیدگی در مقابل نظم قرار دارد. الگوی پیچیده سازمان یافته، به معماری نگاهی سیستمی دارد. این الگو به دنبال پیوند دادن نظم و بی نظمی درون یک سازمان پیچیده است. الگوی پیچیده سازمان یافته به دلیل امکان پیش بینی، تحلیل روابط، برنامه ریزی و تعاملات سازمانی قابلیت استفاده بیشتری در معماری و شهرسازی دارد. این الگوها، نگرش های نظری به شکل، فرآیند و محصول معماری را مشخص می نمایند.

پیچیدگی, الگوی پیچیده منظم, الگوی پیچیده نامنظم, الگوی پیچیده سازمان یافته, هندسه معماری معاصر