حسین محمدی - استادیار، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
سید محمد موسوی مقدم - دانشیار، دانشکده الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

ایده  موضوع اصلی سرمایه اجتماعی «رابطه» است. خانواده، به منزله نخستین جایگاه ارتباط متعهدانه انسان، نقشی تعیین کننده در تولید سرمایه اجتماعی دارد. هدف اصلی در این پژوهش تحلیلی بر سرمایه اجتماعی خانواده در قرآن با تاکید بر روابط همسری و صورت بندی آن در سه مولفه شناختی و ساختاری و ارتباطی بود. رهیافت به این هدف با روش کیفی و تحلیل مضمون آیات قرآن صورت گرفت. مولفه شناختی بر مبنای الگوهای ذهنی افراد در زمینه هدف از ارتباط زن و مرد شکل می گیرد که از منظر قرآن دستیابی به آرامش و تداوم نسل انسان است. این موضوع زمینه همگرایی و تمایل به ارتباط در قالب ساختار زوجیت را فراهم می آورد. زوجیت مولفه ساختاری سرمایه اجتماعی خانواده است. در قرآن، زوجیت به سه گونه زوجیت در بستر ارتباط نامشروع، زوجیت در بستر ارتباط دوستی، زوجیت در بستر نکاح متصور شده است که گونه سوم مورد تاکید است و از بقیه گونه ها نهی شده است. تداوم ساختار زوجیت در گرو توجه به مولفههای ارتباطی «مودت» و «رحمت»، به منزله دو رویکرد اصلی در ساماندهی رفتارهای متقابل زوجین، است. مودت به معنای اظهار محبت و رحمت به معنای تلاش مهربانانه برای برطرف کردن نواقص و کمبودهای طرف مقابل است.  

آرامش, خانواده, رحمت, زوجیت, سرمایه اجتماعی, قرآن کریم, مودت