ارزیابی پویایی ماده آلی خاک تحت مدیریت بقایای گیاهی با استفاده از ایزوتوپ کربن-۱۳

استفاده از فن ­آوری ­های هسته ­ای در انتخاب و اجرای عملیات زراعی مطلوب و هم ­چنین ارایه راهبرد­های مدیریتی مناسب در حفاظت از منابع خاک و آب و دست یابی به اهداف توسعه پایدار می ­تواند مفید باشد. هدف این تحقیق بررسی اثرات استفاده از بقایای گیاهی گندم و ذرت در پنج مقدار شامل صفر، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد بر تغییرات ماده آلی ذره­ای خاک در اعماق ۱۰-۰ و ۲۰-۱۰ سانتی­ متر تحت سامانه­ های خاک­ ورزی مرسوم و بی ­خاک ­ورزی، و تعیین منشا آن بود. به این منظور، از روش فراوانی طبیعی کربن-۱۳ استفاده شد. نتایج نشان داد در سامانه خاک ­ورزی مرسوم با افزایش بقایا، فراوانی طبیعی کربن-۱۳ ماده آلی ذره­ای در دو عمق ۱۰-۰ و ۲۰-۱۰ سانتی­ متر نسبت به تیمار حذف بقایا افزایش یافت. در سامانه بی ­خاک ­ورزی افزایش بقایا منجر به افزایش فراوانی طبیعی کربن-۱۳ در عمق ۱۰-۰ سانتی­ متر گردید و در عمق ۲۰-۱۰ سانتی ­متر اختلاف معنی ­داری بین تیمارهای نگه ­داشت و حذف بقایا مشاهده نشد. مقایسه مقادیر فراوانی ایزوتوپ کربن-۱۳ نمونه ­های خاک و بقایای گیاهی نشان داد که منشا اصلی ماده آلی ذره­ای خاک از بقایای گندم می­ باشد که این نکته در مدیریت بقایای گیاهی بسیار حایز اهمیت است و بیانگر این است که نگه ­داشت بقایای گندم نسبت به ذرت اثر بارزتری در بهبود وضعیت ماده آلی خاک دارد.

Keywords:

ترسیب کربن , تولید پایدار , خاک ورزی حفاظتی , فن آوری هسته ای , مدیریت خاک