هاجر محمدی - کارشناس ارشد، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران
محمدرضا پیرمرادی - استادیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران
محمد مقدم - دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
محمدحسین شمشیری - دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران
محمد امین میرزاابوالقاسمی - دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران

ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان مهم متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است که به عنوان گیاه دارویی، ادویهای و همچنین به صورت سبزی تازه استفاده می شود. اسید سالیسیلیک یکی از مهمترین مواد تنظیم کننده رشد گیاهی است که رشد و نمو فیزیولوژیکی و فرایندهای متابولیکی گیاه را تنظیم می کند و کاربرد آن در شرایط تنش شوری موجب کاهش اثرهای ناشی از سمیت شوری و ایجاد مقاومت در گیاهان میگردد. به منظور بررسی پاسخ فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ریحان (O. basilicum cv. Keshkeny luvelou) به تنش شوری و کاربرد اسید سالیسیلیک، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح شوری (۰، ۳۰، ۶۰ و ۹۰ میلی مولار) و پنج سطح اسید سالیسیلیک (۰، ۰.۵، ۱، ۱.۵ و ۲ میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که تنش شوری منجر به کاهش میزان کلروفیل فلورسانس، کلروفیل های a و b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب برگ و درصد اسانس گردید. تیمار با اسید سالیسیلیک باعث کاهش اثرهای منفی ناشی از تنش شوری روی گیاه و بهبود درصد اسانس شد. همچنین تنش شوری باعث افزایش تولید پرولین، محتوای قند محلول، فنل، فعالیت آنتی اکسیدانی، نشت یونی، سدیم موجود در برگ و ریشه و میزان کلر گردید، اما تیمار با اسید سالیسیلیک در برخی از سطوح تنش شوری باعث کاهش و یا افزایش این صفات شد. به طور کلی، اسید سالیسیلیک از طریق افزایش تولید اسمولیت ها سبب بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه ریحان تحت تنش شوری شد و منجر به افزایش جذب عناصر غذایی و میزان اسانس گیاه گردید.

Ocimum basilicum cv. Keshkeny luvelou, کلروفیل, تنظیم کننده های اسمزی, املاح معدنی, فعالیت آنتی اکسیدانی