امین رشیدی - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، باوی، ملاثانی، خوزستان، ایران.
الهام الهی فرد - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
محمدحسین طبیب - سازمان جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان

تنوع اندک و عدم کارایی کافی علف­کش های ثبت شده برای کنترل علف­های هرز پهن­برگ در مزارع کلزا در کشور، بررسی کارایی علف­کش های جدید یا علف­کش های سایر محصولات در کلزا، امری ضروری است. به منظور کنترل علف­های­هرز پهن­برگ مزارع کلزا آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو نوع هیبرید کلزا (هایولا ۵۰ و آگامکس) و مصرف علف­کش های کلوپیرالید با دز یک لیتر در هکتار به­تنهایی و همراه با علف­کش­های اگزادیازون با دزهای ۱۰۰، ۱۷۵ و ۲۰۰ میلی­لیتر در هکتار و نیز اگزادیارجیل با دزهای ۱۰۰، ۱۲۵ و ۱۵۰ میلی­لیتر در هکتار و شاهد آلوده به علف هرز و شاهد بدون علف هرز (کنترل کامل توسط وجین دستی) در زمستان سال ۱۳۹۸ در منطقه بنوار ناظر از توابع شهرستان اندیمشک، استان خوزستان، انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که درصد کاهش تراکم و وزن خشک علف­های هرز و عملکرد دانه تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت؛ به­طوری­که تیمارهای کلوپیرالید + اگزادیازون ۱۰۰، کلوپیرالید + اگزادیازون ۱۷۵، کلوپیرالید + اگزادیارجیل ۱۲۵ در هیبرید هایولا۵۰ و کلوپیرالید + اگزادیازون ۱۷۵ در هیبرید آگامکس، تراکم و وزن خشک علف­های هرز را به میزان ۱۰۰ درصد کاهش دادند. درحالی­که کمترین درصد کاهش تراکم و وزن خشک علف­های هرز (به ترتیب ۷۴/۴۴ و ۳۳/۵۵ درصد) در تیمار کلوپیرالید (یک لیتر در هکتار) در هیبرید آگامکس مشاهده شد. همچنین، بیشترین گیاهسوزی علف­کش روی کلزا (۶۷/۹ درصد) در تیمار کلوپیرالید + اگزادیازون ۱۰۰ در هیبرید آگامکس مشاهده شد. بیشترین عملکرد دانه (۶/۳۳۷۷ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (۱۱۲۹۵ کیلوگرم در هکتار) و وزن هزار دانه کلزا (۲۷/۳ گرم) به ترتیب تحت تاثیر تیمارهای کلوپیرالید + اگزادیازون۲۰۰، اگزادیارجیل ۱۲۵ و ۱۵۰ و کمترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه کلزا مربوط به شاهد آلوده به علف­هرز (۲/۲۰۶۴، ۷۴۵۸ کیلوگرم در هکتار و ۸۷/۲ گرم) بود. به طورکلی، با توجه به حصول بیشترین عملکرد کلزا از کرت­های تیمار شده با کلوپیرالید + اگزادیازون۲۰۰، و اگزادیارجیل ۱۲۵ و ۱۵۰، این تیمارها بهترین تیمار در مقایسه با تیمارهای اعمال شده بود. ضمنا از آن­جا که کلوپیرالید علف­کش اختصاصی کلزا است به دلیل کنترل ضعیف علف­های هرز مهمی مانند خردل وحشی، کارایی مناسبی نداشت.

تراکم و وزن خشک علف های هرز, عملکرد, هیبرید کلزا