ثمینه سادات مرشدی اصطهباناتی - دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه قم
مهدی منفرد - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم
زهرا خزاعی - استاد تمام گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم

رابطه حیات و شناخت در دیدگاه افلوطین و صدرالمتالهین و تطبیق این دو دیدگاه از آن جهت دارای اهمیت است که پیوند هستی­شناختی حیات (life) و شناخت (knowledge) در نگاه دو فیلسوف حکایت از قرابت فکری آنها دارد. «نظر» (contemplation) در نگاه افلوطین نوعی شناخت عام و فراگیر است که تمام مراتب هستی، آن را واجدند. اندیشه یا شناختی که افلوطین آن را عین حیات و زندگی می­داند. در دیدگاه ملاصدرا نیز هم علم و ادراک (شناخت) و هم حیات، تابع وجود و بلکه عین وجود است. از این روست که علم و حیات در وجود، وحدت دارند. باور به عینیت وجودی دو صفت حیات و شناخت و بالتبع موجود حیاتمند و شناختمند، اعتقاد به تحویل­ حیات به شناخت و اشتراک مبانی رابطه هستی­شناسانه میان حیات و شناخت -همانندی مبدا و غایت حیات و شناخت، مشکک ­بودن حقیقت حیات و شناخت، عامل مشترک حیات و شناخت در طبیعت و حیاتمندی و شناختمندی عالم- در نگاه دو فیلسوف، زمینه را برای تطبیق دو دیدگاه فراهم آورده است. تطبیقی که نتیجه آن، یافتن قرابت­های فکری دو فیلسوف درباره نوع رابطه حیات و شناخت است.

افلوطین, صدرالمتالهین, حیات, شناخت, رابطه هستی شناسانه, عینیت