الهه رضائیان - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
احمد صلاح منش - استادیار گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
حسن فرازمند - استاد گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
معصومه خیرخواه زاده - استادیار گروه کامپیوتر دانشکده علوم ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

در مطالعه حاضر، به بررسی یکپارچگی تجاری و نقش ایران در دو موافقت نامه تجاری اکو و D۸ پرداخته شده است. بدین منظور، با استفاده از داده های ۱۵۰ کشور طی سال های ۲۰۱۹-۱۹۸۰ و به کارگیری رهیافت شبکه های پیچیده، شاخص یکپارچگی تجارت منطقه ای و شاخص های مرکزیت برای دو موافقت نامه تجاری اکو و D۸ محاسبه و بررسی شد. نتایج حاصل از شاخص یکپارچگی تجارت منطقه ای نشان داد که تجارت کشورهای عضو موافقت نامه تجاری اکو و D۸ با یکدیگر نسبت به تجارت اعضا با کشورهای خارج از موافقت نامه بسیار پایین است. نتایج حاصل از شاخص یکپارچگی تجارت ایران در دو موافقت نامه تجاری اکو و D۸ بیانگر پایین بودن تجارت ایران با کشورهای عضو موافقت نامه در مقایسه با کشورهای خارج از موافقت نامه است. بنابراین موافقت نامه های تجاری اکو و D۸ در افزایش تجارت کشور با سایر اعضای موافقت نامه نقش چندانی نداشته است. شاخص مرکزیت قدرت نشان می دهد سهم تجارت دو جانبه کشور با اعضای موافقت نامه تجاری اکو و D۸ طی سال های مورد مطالعه کاهش یافته و شاخص مرکزیت بردار ویژه برای اعضای موافقت نامه تجاری اکو و D۸  در سال های ۱۹۸۰، ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ نسبتا پایین و در سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۹ بهبود یافته است. شاخص تراکم برای دو موافقت نامه تجاری اکو و D۸ نشان می دهد که روابط تجاری بین کشورهای عضو این دو موافقت نامه از انسجام و یکپارچگی بالایی برخوردار نیست.

یکپارچگی تجارت منطقه ای, موافقت نامه تجاری, مرکزیت, نظریه گراف