ابوالفضل حری - استادیار زبان و ادبیات انگلیسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

این مقاله خاستگاه شرقی ادبیات جهان را از منظر گوته تبیین می کند. گوته در ۱۸۱۳ از طریق ترجمه هامرپورگشتال با دیوان حافظ آشنا می شود و به تاسی از حافظ، دیوان غربی شرقی خود را می سراید؛ اما تقریبا یک دهه پس از سرایش دیوان، در گفت­ وگویی که با اکرمان دارد، برای اولین بار اصطلاح «ادبیات جهان» را به کار می گیرد؛ چون معتقد است ادبیات ملی معنای خود را از دست داده و عصر ادبیات جهانی فرا رسیده است. با این حال، به نظر می رسد گوته در ابداع این اصطلاح برکنار از فرهنگ و ادبیات شرقی و به­ ویژه دیوان حافظ نبوده است. در واقع، بحث این است که دیوان غربی شرقی گوته اثری است که از طریق مواجهه گوته با ترجمه آثار شرقی و به­ ویژه و از همه مهم تر، غزلیات حافظ پدید آمده است. از منظر گوته، ادبیات جهان، نه مجموعه ادبیات های ملی و نه شاهکارهای جهان است؛ بلکه فرایندی پویاست از تعامل میان ملت های جهان، با هدف از میان­ برداشتن دیوارهای تعصبات ملی که هم زیستی مصالحت آمیز را دچار آسیب کرده است. این مقاله به جایگاه ادبیات جهان از طریق خوانش گوته از گفت­ وگو با حافظ اشاره می کند.

ادبیات جهان, گوته, حافظ, شرق شناسی, ترجمه های دیوان غربی شرقی