فاطمه سیفی - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
عبدالحسین فرزاد - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
فرهاد طهماسبی - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران.

در روزگار قاجار و عصر مشروطه، ایران با تغییرات مهمی در حوزه سیاسی و اجتماعی رو به رو می شود و جامعه با بحرانهای سیاسی بزرگی دست و پنجه نرم می کند. یکی از این بحرانها بحران مشارکت است. در این دوران که با روابط جدی میان ایران و غرب همزمان است، فعالیت ادبیات در آگاهی بخشی به توده ها بیشتر می گردد. اگرچه ادب فارسی در تاریخ ایران همواره به اشکال مختلف در صحنه اجتماع حضور داشته و نسبت به مسایل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بی تفاوت نبوده اما با گام نهادن در عصر جدید، این نقش آفرینی پر رنگتر می شود. این پژوهش به روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از کتابها و مقالات مرتبط با موضوع، به چگونگی رویارویی ادبیات مشروطه با بحران مشارکت پرداخته و به این نتیجه رسیده است که شاعران و نویسندگان، در جریان این بحران به آگاه کردن مردم بر حق و حقوقشان در اداره امور مملکت و دخالت در تعیین سرنوشتشان و هم چنین پرهیز از اختلافات برای رسیدن به حکومت قانون پرداخته اند.

بحران مشارکت, ادبیات مشروطه, بحرانهای سیاسی, حکومت قانون